Tài liệu Tóm tắt: Những Ý tưởng Chính từ "Thói quen Đỉnh
cao"
Tài liệu này tổng hợp các chủ đề, lập luận và bằng chứng cốt lõi
được trình bày trong các trích đoạn từ cuốn sách "Thói quen Đỉnh cao"
của Mel Robbins. Trọng tâm của cuốn sách là một thói quen đơn giản nhưng có tác
động sâu sắc: Thói quen Đỉnh cao (High 5 Habit), hành động tự đập
tay với hình ảnh phản chiếu của mình trong gương mỗi sáng. Mục đích chính của
thói quen này là chống lại khuynh hướng tự chỉ trích và tự nghi ngờ phổ biến, thay
thế nó bằng một khuôn khổ tư duy dựa trên sự tự tôn vinh, tự tin và lòng trắc
ẩn với bản thân.
Tác giả lập luận rằng hành động này không chỉ là một cử chỉ
tượng trưng; nó là một công cụ mạnh mẽ để lập trình lại các mô hình tư
duy tiềm thức. Cuốn sách đưa ra một nền tảng khoa học, trích dẫn các nghiên
cứu về khoa học thần kinh (đặc biệt là Hệ thống Kích hoạt Lưới - RAS),
tâm lý học hành vi và động lực nhóm để chứng minh hiệu quả của nó. Lập luận
trung tâm là bằng cách thay đổi hành động, chúng ta có thể thay đổi niềm tin
mặc định của mình. Thói quen Đỉnh cao, cùng với các công cụ liên quan, được
trình bày như một phương pháp để huấn luyện lại RAS của não bộ, chuyển sự tập
trung từ việc tìm kiếm bằng chứng về sự thất bại sang việc nhận ra các cơ hội
và điểm mạnh.
Ngoài ra, cuốn sách còn cung cấp các chiến lược thực tế để đối
mặt và "lật ngược" các cảm xúc tiêu cực phổ biến như ghen tị, cảm
giác tội lỗi và sợ hãi. Nó biến những cảm xúc này từ những rào cản thành chất
xúc tác cho hành động tích cực. Cuối cùng, "Thói quen Đỉnh cao" được
định vị không chỉ là một hành động đơn lẻ mà là một cách tiếp cận toàn diện với
cuộc sống, nhằm mục đích cải thiện mối quan hệ quan trọng nhất—mối quan hệ với
chính bản thân mình—như là nền tảng để xây dựng một cuộc sống trọn vẹn và tự
tin hơn.
--------------------------------------------------------------------------------
Phân tích Chi tiết các Chủ đề Chính
1. Giới thiệu Thói quen Đỉnh cao
Nguồn gốc và Khái niệm Cốt lõi
Thói quen Đỉnh cao bắt nguồn từ một khoảnh khắc cá nhân của tác
giả Mel Robbins, khi bà đang cảm thấy choáng ngợp và tự chỉ trích bản thân
trước gương. Thay vì tiếp tục vòng xoáy tiêu cực, bà đã theo bản năng giơ tay
lên và đập tay với hình ảnh phản chiếu của mình. Hành động này ngay lập tức
thay đổi trạng thái cảm xúc của bà, mang lại cảm giác nhẹ nhõm và được hỗ trợ.
Khái niệm cốt lõi rất đơn giản:
• Hành động: Mỗi buổi sáng, đứng trước gương và
đập tay với hình ảnh phản chiếu của chính mình.
• Mục đích: Để bắt đầu ngày mới bằng một hành
động tự công nhận, tôn vinh và khuyến khích, thay vì tự phán xét. Hành động này
nhằm phá vỡ thói quen tập trung vào các khuyết điểm và thay thế nó bằng một
thói quen tự yêu thương.
Robbins nhấn mạnh rằng thói quen này là một cử chỉ vật lý cụ thể
nhằm truyền tải những thông điệp mà một người cần nghe nhất từ chính bản thân
mình: "Tôi thấy bạn", "Tôi yêu bạn", "Bạn làm được
mà".
Sức mạnh Biểu tượng của Cái Đập tay
Cuốn sách lập luận rằng một cái đập tay không chỉ đơn thuần là
một hành động vật lý; nó mang một sức nặng biểu tượng và tâm lý sâu sắc được
hình thành qua nhiều năm kinh nghiệm sống.
• Sự truyền tải Năng lượng và Niềm tin: Một cái
đập tay được mô tả là "sự truyền tải năng lượng và niềm tin từ người này
sang người khác". Nó đánh thức một điều gì đó bên trong người nhận, nhắc
nhở họ về sức mạnh đã bị lãng quên của mình.
• Kinh nghiệm được Tích lũy: Trong suốt cuộc
đời, hành động đập tay luôn gắn liền với sự ăn mừng, khuyến khích và thành công
(trong thể thao, thành tích cá nhân, hỗ trợ bạn bè). Tiềm thức đã được lập
trình để liên kết cử chỉ này với những cảm xúc tích cực.
• Ví dụ về Cuộc đua Marathon: Robbins sử dụng
trải nghiệm chạy Marathon Thành phố New York của mình để minh họa sức mạnh của
sự cổ vũ từ bên ngoài. Bà cho rằng bà chỉ hoàn thành cuộc đua nhờ sự động viên
không ngừng từ những người lạ bên đường. Thói quen Đỉnh cao là một phương pháp
để một người có thể tự cung cấp cho mình nguồn năng lượng tương tự mỗi ngày.
2. Cơ sở Khoa học và Tâm lý học
Cuốn sách cố gắng củng cố các tuyên bố của mình bằng cách tham
khảo nhiều khái niệm khoa học và tâm lý học khác nhau để giải thích tại sao một
hành động đơn giản như vậy lại có thể tạo ra sự thay đổi sâu sắc.
Lập trình lại Não bộ: Neurobics và Hệ thống Kích hoạt Lưới (RAS)
• Neurobics: Được phát triển bởi nhà thần kinh
học, Tiến sĩ Lawrence Katz, "neurobics" là các bài tập kết hợp một
hoạt động thường ngày với một yếu tố bất ngờ và một cảm xúc mong muốn để tạo ra
các đường dẫn thần kinh mới. Việc đập tay với hình ảnh phản chiếu của chính
mình được coi là một bài tập neurobic:
1. Hoạt động thường ngày: Nhìn
mình trong gương.
2. Yếu tố bất ngờ: Đập
tay với hình ảnh phản chiếu (một hành động bất thường).
3. Cảm xúc mong muốn: Cảm
giác ăn mừng, tin tưởng và tự hào. Hành động này buộc não bộ phải tập
trung và tạo ra một liên kết thần kinh mới giữa hình ảnh của bản thân và những
cảm xúc tích cực.
• Hệ thống Kích hoạt Lưới (RAS): Được mô tả như
"bộ lọc" hay "người gác cổng" của não, RAS quyết định thông
tin nào từ môi trường sẽ được đưa vào ý thức. Nó lọc ra 99% dữ liệu, chỉ cho
phép những gì nó cho là quan trọng đi qua.
◦ Lập trình tiêu cực: Khi
một người liên tục lặp lại những suy nghĩ tiêu cực ("Tôi là kẻ thất
bại", "Tôi làm hỏng mọi thứ"), họ đang lập trình cho RAS của
mình tin rằng những ý tưởng này là quan trọng. Do đó, RAS sẽ lọc thế giới để
tìm kiếm bằng chứng xác nhận những niềm tin này.
◦ Lập trình lại tích cực: Thói
quen Đỉnh cao và các công cụ liên quan nhằm mục đích lập trình lại RAS một cách
có chủ ý. Bằng cách thực hiện một hành động ăn mừng và tập trung vào những gì
mình muốn, một người ra hiệu cho RAS rằng sự tự tin và cơ hội là quan trọng,
khiến não bộ bắt đầu tìm kiếm bằng chứng cho những điều đó. Ví dụ về việc mua
một chiếc Acura màu đỏ được sử dụng để minh họa cách RAS đột
nhiên bắt đầu nhận thấy những thứ mà trước đây nó đã bỏ qua một khi chúng trở
nên quan trọng với cá nhân.
Bằng chứng từ Nghiên cứu
Tác giả trích dẫn nhiều nghiên cứu để hỗ trợ cho các nguyên tắc
của cuốn sách:
Lĩnh
vực Nghiên cứu |
Phát
hiện Chính |
Mối
liên quan đến Thói quen Đỉnh cao |
Động
lực ở Trẻ em |
Một
nghiên cứu cho thấy việc đập tay là hình thức động viên hiệu quả nhất cho trẻ
em khi đối mặt với các nhiệm vụ khó khăn, vượt trội hơn cả việc khen ngợi trí
thông minh hay nỗ lực. |
Việc
đập tay là một sự ăn mừng chung, công nhận con người chứ không chỉ là thành
tích, giúp xây dựng sự kiên trì. |
Động
lực Nhóm (NBA) |
Một
nghiên cứu của UC Berkeley cho thấy các đội NBA thành công nhất là những đội
có nhiều cử chỉ tiếp xúc thể chất mang tính khích lệ nhất (như đập tay) vào
đầu mùa giải. |
Những
hành động này xây dựng lòng tin, sự gắn kết và niềm tin tập thể vào khả năng
chiến thắng, điều mà một người có thể xây dựng với chính mình. |
Hiệu
quả Nhóm (Dự án Aristotle của Google) |
Các
đội có hiệu suất cao nhất được xác định bởi "sự an toàn về mặt tâm
lý", nơi các thành viên cảm thấy được nhìn thấy, lắng nghe và tin tưởng. |
Việc
đập tay vào gương mô phỏng những cảm giác được nhìn thấy và được trân trọng
này, thiết lập một nền tảng cảm xúc tích cực cho ngày mới. |
Hạnh
phúc và Sự hài lòng (Đại học Hertfordshire) |
Nghiên
cứu kết luận rằng yếu tố dự báo số một về hạnh phúc là sự chấp nhận
bản thân—mức độ một người đối xử tử tế và tự hào về bản thân. |
Thói
quen Đỉnh cao là một thực hành trực tiếp về sự chấp nhận bản thân, đáp ứng
một nhu cầu tâm lý cơ bản thường bị bỏ qua. |
3. Vượt qua các Rào cản Cảm xúc và Tư duy Tiêu cực
Cuốn sách dành một phần đáng kể để giải quyết các cảm xúc và mô
hình tư duy cụ thể ngăn cản sự phát triển cá nhân, cung cấp các chiến lược để
"lật ngược" chúng.
• Ghen tị: Được định nghĩa lại không phải là
một cảm xúc tiêu cực cần phải xấu hổ, mà là một "ham muốn bị cản
trở". Ghen tị là một tín hiệu cho thấy điều gì đó mà một người mong
muốn. Thay vì để nó dẫn đến tự ti, chiến lược là sử dụng nó như một nguồn cảm
hứng. Hành động được đề xuất là tiếp cận người mà mình ghen tị để học hỏi hoặc
thực hiện một bước nhỏ hướng tới mục tiêu đó.
• Cảm giác Tội lỗi: Thường liên quan đến việc
chiều lòng người khác và nỗi sợ làm thất vọng những người thân yêu. Cuốn sách
lập luận rằng cảm giác tội lỗi là do tự mình gây ra. Một chiến lược chính để
vượt qua nó là thay thế câu nói "Tôi xin lỗi" bằng "Cảm
ơn". Sự thay đổi này chuyển trọng tâm từ sự tự trách sang sự biết ơn
đối với sự hỗ trợ của người khác, giúp khẳng định giá trị bản thân và củng cố các
mối quan hệ.
• Sự trì hoãn và Chủ nghĩa hoàn hảo: Được xác
định là những biểu hiện của nỗi sợ hãi—sợ thất bại, sợ không đủ tốt. Cuộc trò
chuyện của tác giả với Eduardo, một tài xế Uber mơ ước trở thành
diễn viên, được sử dụng như một nghiên cứu điển hình. Giải pháp được đề xuất là
biến "sự tê liệt về mặt tinh thần thành sự tiến bộ về mặt thể chất"
bằng cách đặt ra một thời hạn. Một thời hạn cụ thể sẽ chuyển một
giấc mơ từ trừu tượng sang có thể hành động.
• Sợ hãi và Lo lắng: Cuốn sách khám phá cách sự
bất an, thường bắt nguồn từ nhu cầu hòa nhập thời thơ ấu, dẫn đến lo lắng. Để
chống lại cảm giác choáng ngợp và lo lắng, đặc biệt là vào buổi sáng, cuốn sách
giới thiệu kỹ thuật "Đập tay vào Trái tim":
◦ Hành động: Đặt tay
lên ngực, hít thở sâu và lặp lại câu thần chú, "Tôi ổn. Tôi an
toàn. Tôi được yêu thương."
◦ Khoa học: Hành động
này giúp kích hoạt dây thần kinh phế vị, làm dịu hệ thần kinh và
chuyển cơ thể từ trạng thái "chiến đấu hoặc bỏ chạy" sang trạng thái
"nghỉ ngơi và tiêu hóa". Điều này tạo ra một trạng thái sinh lý tiếp
thu thông điệp tích cực.
4. Hướng dẫn Thực hành: Buổi sáng Đỉnh cao
Cuốn sách kết hợp các khái niệm này thành một thói quen buổi
sáng có cấu trúc, được thiết kế để tạo ra một chuỗi các "chiến thắng
nhỏ" giúp định hình một ngày tích cực.
1. Đặt bản thân lên hàng đầu: Thức dậy ngay khi
chuông báo thức reo (sử dụng Quy tắc 5 giây: 5-4-3-2-1), không nhấn nút báo
lại. Hành động này là một lời hứa với chính mình.
2. Tự nói điều cần nghe: Thực hiện bài tập Đập
tay vào Trái tim ("Tôi ổn. Tôi an toàn. Tôi được yêu thương.") trước
khi nhìn vào điện thoại.
3. Tự tặng quà: Dọn giường. Đây là một hành
động kỷ luật và là một món quà cho bản thân trong tương lai, tạo ra một không
gian có trật tự.
4. Tự khen ngợi: Thực hiện Thói quen Đỉnh cao
trước gương.
5. Chăm sóc bản thân: Mặc quần áo tập thể dục
để giảm bớt rào cản cho việc vận động thể chất sau này trong ngày.
6. Rèn luyện RAS: Thực hành "mơ vào buổi sáng" thông qua việc viết nhật ký. Điều này bao gồm việc "xả não" để làm sạch tâm trí và viết ra năm điều bạn mong muốn để tập trung RAS vào các mục tiêu của mình.
1. Làm thế nào
thói quen vỗ tay tán thưởng phát triển từ trải nghiệm cá nhân thành một phong
trào?
Thói quen vỗ tay tán thưởng (Thói quen 5 Điểm Cao - High 5
Habit) đã phát triển từ một trải nghiệm cá nhân thành một phong trào toàn cầu
thông qua quá trình khám phá nội tâm của tác giả, việc chia sẻ công khai trên
mạng xã hội, và sự lan truyền nhanh chóng do tác động cảm xúc mạnh mẽ của nó.
Dưới đây là các bước chi tiết cho thấy thói quen này đã phát
triển thành một phong trào như thế nào, dựa trên các nguồn tài liệu:
1. Khám phá
và Trải nghiệm Cá nhân (Sự ra đời của Thói quen)
Thói quen 5 Điểm Cao bắt đầu từ một khám phá đơn giản
của Mel Robbins.
- Bối cảnh cá nhân:
Mọi chuyện xảy ra vào một buổi sáng khi tác giả đang đánh răng và nhìn
thấy hình ảnh phản chiếu của mình trong gương. Thay vì động viên bản thân,
tâm trí cô lại bắt đầu phân tích và chỉ trích tất cả những điểm cô không
thích ở bản thân, khiến cô cảm thấy tồi tệ và hoàn toàn choáng ngợp.
- Hành động tự phát:
Trong phòng tắm, mặc đồ lót và chưa uống cà phê, cô cần một sự trấn an và
động viên. Không hiểu vì lý do gì, cô giơ tay lên chào hình ảnh phản chiếu
mệt mỏi của mình. Cô nhận ra cử chỉ đó là một cái vỗ tay đơn giản, dễ nhận
biết và không thể nhầm lẫn.
- Tác động ngay lập tức: Dù hành động này có vẻ "sến súa", khi tay cô
chạm vào gương, cô cảm thấy tinh thần phấn chấn hơn, không còn cô đơn, và
danh sách việc cần làm không còn quá khó khăn nữa. Cô cảm thấy được tự
trấn an rằng mình có thể làm được.
- Hình thành thói quen:
Sáng hôm sau, cô lại tự động lặp lại hành động này. Đến sáng thứ ba, cô
thức dậy với cảm giác mong chờ được tự vỗ tay tán thưởng cho chính mình,
cảm giác như sắp gặp lại một người bạn. Tác giả nhận thấy thói quen này đã
thay đổi cô một cách sâu sắc và giúp cô ngừng tập trung vào những điều
tiêu cực về ngoại hình, thay vào đó là nhìn thấy con người bên trong.
2. Chuyển
đổi thành Phong trào (Lan truyền trên Mạng xã hội)
Sự chuyển đổi từ thói quen cá nhân sang phong trào diễn ra
khi tác giả quyết định chia sẻ trải nghiệm của mình:
- Chia sẻ trên mạng xã hội: Một ngày nọ, vì cảm thấy quá tuyệt vời, Mel Robbins đã
chụp một bức ảnh tự sướng tự vỗ tay tán thưởng trước gương và đăng lên
Instagram Story mà không có bất kỳ chú thích hay hashtag nào.
- Sự lan tỏa bất ngờ:
Tác giả không ngờ rằng thói quen này lại lan truyền nhanh chóng đến vậy.
Chỉ trong vòng chưa đầy một giờ, mọi người trên khắp thế giới—đàn ông, phụ
nữ, trẻ em, ông bà, ở mọi lứa tuổi và hoàn cảnh—bắt đầu gắn thẻ cô trong
những bức ảnh họ tự vỗ tay tán thưởng trước gương.
- Ý nghĩa của sự lan tỏa: Những người tham gia cho thấy năng lượng và sự nhiệt
tình. Điều này xác nhận rằng tác giả không phải là người duy nhất cần sự
công nhận và động viên mỗi ngày. Tác giả nhận ra rằng khi một người tự vỗ
tay tán thưởng, họ không thể nghĩ ra điều gì đó tồi tệ về bản thân, vì
tiềm thức sẽ chuyển sang trạng thái tích cực và làm im lặng lời chỉ trích.
- Xác nhận khoa học và Tầm nhìn: Để hiểu tại sao một hành động đơn giản lại có sức mạnh
đến vậy, tác giả đã đào sâu nghiên cứu, và tìm hiểu về khoa học (như Hệ
thống Kích hoạt Lưới - RAS và can thiệp thần kinh) để chứng minh tính hiệu
quả của nó. Điều này đã khẳng định rằng thói quen này không chỉ là một cử
chỉ ngớ ngẩn.
- Phát triển Phong trào Toàn cầu: Nhiều tháng sau, khi tác giả đăng nhiều bài viết hơn
về việc biến việc đập tay thành thói quen, phong trào này bắt đầu lan rộng
nhanh chóng khắp thế giới. Mọi người truyền đạt thói quen này cho đồng
nghiệp, con cái, bạn bè và gia đình. Các công ty cũng bắt đầu chú ý và đề
nghị tác giả nói chuyện với đội ngũ của họ.
- Thử thách High 5:
Phong trào được củng cố bằng việc tạo ra Thử thách High 5 (High 5
Challenge), một cộng đồng trực tuyến miễn phí kéo dài 5 ngày
(High5Challenge.com), nơi mọi người có thể theo dõi tiến trình, kết nối và
cổ vũ lẫn nhau. Sự hỗ trợ và động viên từ người khác khiến việc thay đổi
trở nên dễ dàng hơn.
Nhờ sự kết hợp giữa trải nghiệm cá nhân sâu sắc, việc sử
dụng mạng xã hội làm công cụ truyền bá, và sự hỗ trợ của nghiên cứu khoa học,
Thói quen 5 Điểm Cao đã trở thành một "cách tiếp cận toàn diện với cuộc
sống, một tư duy đã được chứng minh và những công cụ mạnh mẽ" giúp lập
trình lại các mô hình tiềm thức trong tâm trí mọi người.
2. Những cơ chế
thần kinh và tâm lý nào hỗ trợ cho thói quen tự khẳng định bản thân này?
Thói quen Tán
thưởng (High 5 Habit) được hỗ trợ bởi những cơ chế thần kinh và tâm lý đã được
nghiên cứu kỹ lưỡng, giúp lập trình lại các khuôn mẫu tiềm thức và xây dựng
lòng tự tin. Hành động đơn giản này không chỉ là một cử chỉ mà còn là một can
thiệp mạnh mẽ để thay đổi cách bộ não nhìn nhận và phản ứng với bản thân.
Dưới đây là những
cơ chế thần kinh và tâm lý chính hỗ trợ cho thói quen tự khẳng định bản thân
này:
1. Cơ chế Thần
kinh (Neuroscience)
Thói quen High 5
tác động trực tiếp đến cách bộ não hoạt động, đặc biệt thông qua Hệ thống Kích
hoạt Lưới (Reticular Activating System – RAS) và các can thiệp thần kinh:
·
Hệ thống
Kích hoạt Lưới (RAS) và Bộ lọc Thông tin:
- RAS là một mạng
lưới tế bào thần kinh hoạt động như người gác cổng hoặc người bảo
vệ cho tâm trí bạn. Nhiệm vụ của nó là lọc thông tin, ngăn chặn 99%
những gì xung quanh bạn tiếp cận được ý thức của bạn để tránh quá tải
thông tin.
- RAS được huấn luyện: RAS sẽ ưu
tiên đưa vào ý thức của bạn bất cứ điều gì mà nó cho là quan trọng với bạn.
Nếu bạn liên tục lặp lại những suy nghĩ tiêu cực (ví dụ: "Tôi là kẻ
thất bại"), RAS sẽ quét thế giới để tìm kiếm bằng chứng xác nhận niềm
tin đó.
- Thói quen High 5 lập trình lại RAS: Bằng cách tự
tán thưởng trước gương, bạn đang nói với RAS rằng sự tự tin, sự
ăn mừng và khả năng là điều quan trọng đối với bạn. Hành động
này thay đổi hệ thống lọc của RAS ngay lập tức, khiến nó bắt đầu tìm kiếm
những cơ hội và khả năng tích cực thay vì chỉ tập trung vào những điều tồi
tệ hoặc khuyết điểm.
·
Can thiệp
Thần kinh (Neurobics) và Sự chú ý:
- Can thiệp thần
kinh là những cách dễ dàng và hiệu quả để tạo ra những con đường
và kết nối mới trong não bộ.
- Thói quen
High 5 kết hợp một hoạt động thường ngày (nhìn mình trong gương) với một
điều bất ngờ tác động đến các giác quan (vỗ tay vào gương) và một
cảm xúc muốn cảm nhận (ăn mừng).
- Hành động
không thường xuyên là tự vỗ tay trước gương khiến não bộ phải tập
trung cao độ. Trạng thái hưng phấn này tạo ra các kết nối thần
kinh mới, liên kết hành động (vỗ tay) với cảm xúc mong muốn (niềm tin, ăn
mừng).
- Sự lặp lại
hành vi này củng cố những đường dẫn thần kinh mới, tích cực hơn trong tâm
trí.
·
Kích hoạt
Dây thần kinh Phế vị:
- Dây thần
kinh phế vị (Vagus nerve) là dây thần kinh dài nhất, kết nối não bộ với mọi
cơ quan khác, bao gồm cả tim, và kiểm soát hệ thống thần kinh "nghỉ
ngơi và thư giãn" của cơ thể.
- Khi bạn lo lắng
hoặc căng thẳng, não chuyển sang chế độ sinh tồn và không tiếp nhận
thông tin tích cực mới. Việc kích hoạt dây thần kinh phế vị giúp
làm chậm cơ thể và kích hoạt trạng thái bình tĩnh.
- Đặt tay lên
ngực và lặp lại những câu thần chú nhẹ nhàng như "Tôi ổn.
Tôi an toàn. Tôi được yêu thương" sẽ báo hiệu cho cơ thể rằng
bạn an toàn, giúp xoa dịu thần kinh, giải tỏa căng thẳng và cho phép RAS
tiếp nhận những thông điệp khẳng định tích cực.
·
Sức mạnh
của Sự Khách quan (Objective Stance):
- Việc tự nói
chuyện với bản thân ở ngôi thứ ba (ví dụ: "Mel, bạn
ổn mà") hoặc nhìn hình ảnh phản chiếu của mình (sự khách quan) giúp
bạn tận dụng "sức mạnh của sự khách quan".
- Sự khách
quan này cho phép bạn xử lý cảm xúc tiêu cực tốt hơn, ngay cả trong tình
huống căng thẳng.
2. Cơ chế Tâm lý
và Hành vi
Thói quen High 5
đáp ứng những nhu cầu cảm xúc cơ bản và sử dụng các chiến lược tâm lý để thay
đổi hành vi:
·
Đáp ứng
Nhu cầu Cảm xúc Cơ bản:
- Tất cả mọi
người đều có ba nhu cầu cảm xúc cốt lõi: được nhìn nhận, lắng
nghe và yêu thương vì chính con người độc đáo của mình. Khi những
nhu cầu này không được đáp ứng, người ta cảm thấy vô hình và không được
yêu thương.
- Hành động tự
vỗ tay tán thưởng đáp ứng những nhu cầu này cho chính bản thân:
- Sự Xác thực (Authenticity): Bạn đang tự
nhìn thấy chính mình ("Tôi thấy bạn").
- Niềm tin/Lạc quan: Bạn tự nhủ
"Bạn làm được mà" và tin tưởng vào khả năng của mình.
- Sự Ăn mừng: Bạn tự tôn
vinh và chấp nhận sự tồn tại của mình.
- Cảm thấy được
khích lệ, được tin tưởng và được tôn vinh là những nguồn cảm hứng tuyệt vời
nhất.
·
Thay đổi
Suy nghĩ Tiềm thức (Subconscious Programming):
- Thói quen
High 5 là cách nhanh nhất và dễ nhất để vượt qua thói quen tự
nghi ngờ và tự ghét bỏ bằng cách thay thế chúng bằng cảm giác
yêu thương và chấp nhận bản thân.
- Khi bạn tự vỗ
tay, tiềm thức của bạn chuyển sang trạng thái tích cực
và làm im lặng lời chỉ trích trong đầu bạn.
- Hiệu ứng Zeigarnik: Việc hình
dung và cam kết với mục tiêu (như hình dung mình đang thực hiện các bước
khó khăn để đạt được ước mơ) lưu trữ mục tiêu đó ở trạng thái "chưa
hoàn thành" trong tiềm thức. Bộ não sau đó sẽ liên tục tìm kiếm cơ hội
để giúp bạn hoàn thành nó.
·
Liệu pháp
Kích hoạt Hành vi (Behavioral Activation):
- Liệu pháp
này khẳng định: Hãy hành động như con người bạn muốn trở thành, bất
kể bạn cảm thấy thế nào lúc này.
- Thói quen
High 5 là một hành động vật lý (giơ tay) và lời tự khẳng định (ăn mừng).
Hành động này chứng minh niềm tin tích cực mới của bạn là đúng, giúp RAS
thay đổi bộ lọc nhanh hơn.
- Nó giúp bạn
chuyển đổi từ trạng thái tinh thần và cảm xúc thấp (thiếu tự tin, động lực
thấp) sang trạng thái cao hơn, thúc đẩy hành động.
·
Lòng Tự
chấp nhận (Self-acceptance):
- Nghiên cứu
cho thấy yếu tố dự báo số một về mức độ hạnh phúc và hài lòng là sự
chấp nhận bản thân.
- Khi bạn bắt
đầu chấp nhận và tôn vinh con người hiện tại của mình, bạn sẽ kiên cường
hơn và có thể vượt qua những thăng trầm của cuộc sống tốt hơn.
- Thói quen
này giúp bạn ngừng tập trung vào những khuyết điểm (ví dụ: ngoại hình) mà
thay vào đó là nhìn thấy con người bên trong.
Tóm lại, High 5
Habit hoạt động bằng cách can thiệp vào cách bộ não xử lý thông tin (RAS và Can
thiệp Thần kinh), điều hòa hệ thần kinh để giảm căng thẳng (Dây thần kinh Phế
vị), và sử dụng hành động thể chất để thay đổi niềm tin tiềm thức, từ đó thúc
đẩy lòng tự chấp nhận và hành động tích cực.
3. Việc vượt
qua sự tự nghi ngờ, mặc cảm tội lỗi và trì hoãn thúc đẩy sự thay đổi cuộc sống
như thế nào?
Việc vượt qua sự
tự nghi ngờ, mặc cảm tội lỗi (tội lỗi) và trì hoãn là một quá trình then chốt
để thúc đẩy sự thay đổi và kiến tạo một cuộc sống viên mãn, bởi vì những cảm
xúc và hành vi tiêu cực này là những "rào cản tinh thần" khiến bạn bị
mắc kẹt.
Thói quen Tán
thưởng 5 Điểm Cao (High 5 Habit) và các công cụ đi kèm được thiết kế để trực
tiếp giải quyết và lập trình lại những khuôn mẫu tiềm thức
này, giúp bạn chuyển từ trạng thái tiêu cực sang trạng thái hành động và lạc
quan.
Dưới đây là cách
mà việc vượt qua những rào cản này thúc đẩy sự thay đổi cuộc sống, theo các
nguồn tài liệu:
1. Vượt qua Sự Tự
Nghi Ngờ (Self-Doubt)
Sự tự nghi ngờ
(cũng như sự tự chỉ trích và tự ghét bỏ) kéo bạn xuống và ngăn cản bạn hành
động để đạt được ước mơ.
- Tắt chế độ Tự chỉ trích: Việc tự vỗ
tay tán thưởng trước gương là cách nhanh nhất và dễ nhất để vượt
qua thói quen tự nghi ngờ bằng cách thay thế nó bằng cảm giác yêu
thương và chấp nhận bản thân. Khi bạn tự vỗ tay tán thưởng, tiềm
thức của bạn chuyển sang trạng thái tích cực và làm im lặng lời chỉ trích
trong đầu bạn, khiến bạn không thể nghĩ ra điều gì tồi tệ về bản thân.
- Xây dựng Lòng Tự tin và Giá trị bản thân: Hành động
này giúp củng cố lòng tự trọng, giá trị bản thân và sự tự tin. Lòng tự tin
và sự tự chấp nhận là yếu tố dự báo số một về mức độ hạnh phúc và hài lòng
trong cuộc sống. Khi bạn chấp nhận con người hiện tại của mình, bạn sẽ kiên
cường hơn và có thể vượt qua những thăng trầm của cuộc sống tốt
hơn.
- Kích hoạt Hành động Tích cực: Việc thay thế
sự tự nghi ngờ và tự chỉ trích bằng sự chấp nhận và tình yêu thương bản
thân sẽ thay đổi cuộc sống của bạn. Với một tâm trí tích
cực, bạn sẽ có động lực để thực hiện những hành động tích cực
nhằm thay đổi cuộc sống.
- Tái lập trình Hệ thống RAS: Sự tự nghi
ngờ liên tục (ví dụ: "Tôi không đủ tốt," "Tôi là kẻ thất bại")
khiến Hệ thống Kích hoạt Lưới (RAS) của bạn lọc thế giới để tìm kiếm bằng
chứng xác nhận những niềm tin tiêu cực đó. Bằng cách tự vỗ tay tán thưởng,
bạn rèn luyện RAS để tìm kiếm những điều nâng đỡ và hỗ trợ
bạn, giúp bạn đạt được ước mơ.
2. Xóa bỏ Mặc cảm
Tội lỗi (Guilt)
Mặc cảm tội lỗi,
đặc biệt là tội lỗi hủy hoại (destructive guilt), giống như
một dây cương siết chặt, làm chậm tinh thần bạn và khiến bạn mắc kẹt. Nó ngăn
cản bạn theo đuổi ước mơ vì bạn tin rằng việc đặt bản thân lên hàng đầu sẽ làm
tổn thương người khác hoặc khiến họ khó chịu.
- Đặt Bản thân lên Hàng đầu: Việc đặt bản
thân và nhu cầu của mình lên hàng đầu, bắt đầu bằng thói quen buổi sáng,
là điều cần thiết để thay đổi cuộc sống. Mặc cảm tội lỗi khiến bạn phản bội
nhu cầu của chính mình vì sợ làm người khác phật lòng, nhưng lòng can đảm
và sự tự tin sẽ xóa tan cảm giác tội lỗi đó.
- Chuyển từ "Xin lỗi" sang "Cảm
ơn":
Khi cảm thấy tội lỗi, bạn có xu hướng nói "Tôi xin lỗi" rất nhiều,
điều này biến mọi việc thành chuyện của riêng bạn và tìm kiếm sự trấn an.
Thay vào đó, việc nói "Cảm ơn" sẽ giúp bạn lấy
lại sức mạnh, thừa nhận rằng bạn có những nhu cầu và xứng đáng được hỗ trợ.
- Thay đổi Góc nhìn: Việc vượt
qua tội lỗi giúp bạn nhận ra rằng "Mọi người có thể thất vọng
về bạn hoặc khó chịu với những quyết định bạn đưa ra, nhưng vẫn yêu quý bạn".
Điều này cho phép bạn hành động từ tình yêu thương (theo
đuổi mục tiêu) thay vì tội lỗi (hy sinh bản thân).
3. Vượt qua Trì
hoãn và Sợ hãi
Trì hoãn và chủ
nghĩa hoàn hảo là những kẻ giết chết giấc mơ, bóp nghẹt tham vọng và khiến bạn
không hành động. Chúng xuất phát từ nỗi sợ hãi.
- Hành động là Bí quyết: Bạn không thể
suy nghĩ theo cách của riêng mình để có một cuộc sống mới. Bạn phải thực
hiện từng bước để tạo ra nó. Thói quen High 5 giúp bạn bắt đầu
hành động để làm chủ cuộc sống của mình.
- Liệu pháp Kích hoạt Hành vi: Phương pháp
này khẳng định: "Hãy hành động như con người bạn muốn trở
thành, bất kể bạn cảm thấy thế nào lúc này". Hành động chứng
minh niềm tin tích cực mới của bạn là đúng và giúp RAS thay đổi bộ lọc
nhanh hơn.
- Sử dụng Hạn chót: Sự trì hoãn
được khắc phục bằng cách đặt ra một thời hạn cụ thể. Hạn
chót tạo ra sự chắc chắn, giúp bạn ngừng suy nghĩ quá mức, và cho bạn một
"đường băng" để thực hiện những hành động nhỏ mỗi ngày nhằm chuẩn
bị cho sự thay đổi.
- Biến Trở ngại thành Cơ hội: Người trì
hoãn thường chỉ nhìn thấy những trở ngại (ví dụ: "chỉ có 700 đô
la"), nhưng thái độ vỗ tay tán thưởng giúp bạn nhìn thấy cơ hội
(ví dụ: "đủ 700 đô la để đến đó"). Bạn rèn luyện RAS để ngừng
tìm kiếm chướng ngại vật và bắt đầu phát hiện ra cơ hội, dấu hiệu và bằng
chứng cho thấy ước mơ đang sống động.
- Vực dậy từ Thất bại: Thay vì đầu
hàng trước vòng xoáy suy nghĩ tiêu cực khi thất bại, bạn phải tin rằng "Có
điều gì đó tuyệt vời đang xảy ra mà tôi hiện không thể nhìn thấy. Hãy tiếp
tục nhé". Việc kiên trì hành động sau thất bại sẽ tạo
đà tiến về phía trước và củng cố niềm tin vào bản thân.
Tóm lại, việc vượt
qua tự nghi ngờ, mặc cảm tội lỗi và trì hoãn thúc đẩy sự thay đổi cuộc sống
bằng cách tái lập trình tiềm thức để chấp nhận bản thân,
chuyển từ tâm lý sợ hãi sang tâm lý hành động và lạc quan, từ
đó giúp bạn có đủ can đảm để theo đuổi ước mơ và tạo ra những kết quả tuyệt
vời.
4. Tác giả tuyên bố, "Cái giá của một cuộc sống mới
chính là cuộc sống cũ của bạn." Sử dụng các câu chuyện của Katherine
(người đã ly hôn) và hành trình của chính tác giả trong đại dịch COVID-19, hãy
thảo luận về cách cuốn sách giải quyết nỗi sợ hãi và sự đau đớn liên quan đến
những thay đổi lớn trong cuộc sống.
Tuyên bố của tác
giả Mel Robbins, "Cái giá của một cuộc sống mới chính là cuộc sống
cũ của bạn", đúc kết bản chất của sự chuyển đổi lớn: để có được
một tương lai tốt đẹp hơn, người ta buộc phải từ bỏ hoặc mất đi những gì quen
thuộc và an toàn trong quá khứ. Tác giả thừa nhận rằng mặc dù câu nói này nghe
có vẻ hay ho để chia sẻ trên mạng xã hội, nhưng trong thực tế, khi đối mặt với
sự thay đổi đau đớn, người ta thường không muốn một cuộc sống mới mà chỉ muốn
quay lại cuộc sống cũ.
Cuốn sách giải
quyết nỗi sợ hãi và sự đau đớn liên quan đến những thay đổi lớn bằng cách thừa
nhận sự khó khăn của chúng, đồng thời cung cấp các công cụ cụ thể để ổn định hệ
thần kinh, thách thức nỗi sợ bị phán xét và thiết lập lại niềm tin vào bản thân
khi mọi thứ dường như sụp đổ.
1. Giải quyết Nỗi
sợ Hãi và Sự Tê liệt do Ý kiến Người khác (Câu chuyện của Katherine)
Câu chuyện của
Katherine minh họa nỗi sợ hãi tê liệt khi sống trái với kỳ vọng xã hội
và sợ làm người thân thất vọng.
- Bối cảnh và Nỗi đau: Katherine là
một giám đốc quảng cáo thành công ở Ireland, nhưng cô mắc kẹt trong một cuộc
hôn nhân không hạnh phúc. Cô đã thử cứu vãn mọi cách, bao gồm gặp sáu
chuyên gia tư vấn hôn nhân. Nỗi sợ hãi lớn nhất của cô là bị phán xét: bạn
bè, Giáo hội Công giáo, và đặc biệt là mẹ cô. Khi cô nói chuyện với mẹ về
việc ly hôn, mẹ cô đã hỏi: "Còn những đứa con tội nghiệp của con thì
sao?".
- Sự Tê liệt: Năm từ đau đớn
đó ("Còn những đứa con tội nghiệp của con thì sao?") đã khiến
Katherine phải chịu đựng thêm hai năm nữa trong cuộc hôn
nhân khốn khổ. Cô sống trong sự dối trá để được người khác chấp nhận, điều
này tạo ra sự lo lắng vì cô dự đoán sự trừng phạt khủng
khiếp sẽ đến khi sự thật được phơi bày.
- Vượt qua Nỗi sợ: Katherine nhận
ra bước ngoặt khi cô nằm một mình trên giường và nhận thấy rằng cô "hoàn
toàn đơn độc với những cơn đau nhói vào ban đêm do căng thẳng",
và chẳng có ai trong số những người mà cô e ngại ý kiến lại cố gắng dỗ
dành cô. Cô nhận ra không ai giúp cô vượt qua chuyện này, vậy thì việc gì
phải bận tâm đến những gì họ nghĩ.
- Bài học về Sự chấp nhận: Cuốn sách
khuyến khích lật ngược niềm tin giới hạn này: thay vì tin rằng ai đó sẽ ngừng
yêu bạn nếu họ thất vọng, bạn phải tin rằng: "Mọi người có thể
thất vọng về bạn hoặc khó chịu với những quyết định bạn đưa ra, nhưng vẫn
yêu quý bạn". Đối với Katherine, cô đã yêu cầu ly hôn ngay
sau khi nhận ra điều cô muốn.
- Thành quả: Khi cô đặt bản thân mình lên
hàng đầu và bất chấp sự phán xét ban đầu, cô đạt được sự tự do, hạnh
phúc và sự tự tin vững chắc. Cô có cơ hội nghề nghiệp mới và mua
được nhà. Cô ấy nói: "Cuối cùng tôi cũng cảm thấy mình là người dẫn dắt
cuộc đời mình".
2. Xử lý Sự Suy
sụp Tinh thần và Lo lắng (Hành trình của Tác giả trong Đại dịch COVID-19)
Hành trình của tác
giả trong đại dịch COVID-19 cho thấy cách cô đối phó với sự thay đổi
đột ngột và nỗi sợ hãi tài chính cũ kỹ trỗi dậy.
- Bối cảnh Khủng hoảng: Đại dịch đã
chia cuộc đời tác giả thành "trước và sau". Chương trình truyền
hình của cô bị hủy (về cơ bản là bị sa thải). Tất cả các bài diễn thuyết
đã đặt trước đều biến mất, và nhà xuất bản hủy hợp đồng sách, buộc cô phải
trả lại tiền ứng trước.
- Sự Tái phát Nỗi sợ hãi: Sự mất mát
tài chính này đã khơi dậy tất cả những nỗi sợ hãi cũ về sự rơi tự do tài
chính. Nỗi lo lắng lại ập đến, cô tìm đến rượu để làm tê liệt tâm trí và cằn
nhằn chồng. Hai cơ chế đối phó quen thuộc của cô—lao vào công việc hoặc
tìm kiếm sự an ủi từ chồng—đã biến mất vì đại dịch.
- Công cụ Tự trấn an (Vagus Nerve): Bị buộc phải
tự giúp mình, tác giả phải đối mặt với cảm giác sợ hãi tột độ mỗi sáng. Cô
đã sử dụng một công cụ đơn giản nhưng sâu sắc: đặt tay lên ngực,
hít thở sâu, và lặp lại câu thần chú: "Mình ổn. Mình
an toàn. Mình được yêu thương".
- Hành động
này xoa dịu thần kinh, lo lắng và căng thẳng.
- Về mặt khoa
học, việc đặt tay lên tim sẽ làm cơ thể chậm lại và kích hoạt dây
thần kinh phế vị (Vagus nerve). Kích hoạt dây thần kinh phế vị
báo hiệu cho cơ thể rằng bạn an toàn, cho phép hệ thống thần kinh
"nghỉ ngơi và thư giãn" tiếp nhận những thông điệp tích cực.
- Lặp lại câu
thần chú này giúp tạm thời ngăn chặn những suy nghĩ tiêu cực.
- Chấp nhận Sự thay đổi (Sự trưởng thành): Việc chuyển
đến Vermont, dù không nằm trong kế hoạch ban đầu, đã buộc tác giả phải sống
trong môi trường yên tĩnh, nơi cô không còn nơi nào để trốn thoát. Điều
này đã dạy cô cách cảm nhận những làn sóng bất định và sợ hãi, không chạy
trốn, mà là đứng vững và cảm nhận sự khó chịu, nhìn mình
trong gương và tự trấn an. Cô nhận ra mình đã chạy trốn khỏi sự lo
lắng và căng thẳng suốt đời bằng cách giữ cho bản thân luôn bận rộn.
Việc học cách tự trấn an bản thân mỗi sáng đã giúp cô chấp nhận và chữa
lành những tổn thương từ quá khứ.
Tóm lại, cuốn sách
giải quyết nỗi sợ hãi và đau đớn liên quan đến những thay đổi lớn bằng cách sử
dụng Thói quen High 5 và các công cụ khác để:
1.
Chuyển
quyền lực từ bên ngoài vào bên trong: Giúp người đọc nhận ra rằng hạnh
phúc của họ quan trọng hơn những gì người khác nghĩ.
2.
Ổn định hệ
thần kinh:
Cung cấp các công cụ thực tế (như câu thần chú "Mình ổn, mình an toàn,
mình được yêu thương" và kích hoạt dây thần kinh phế vị) để làm dịu phản ứng
sinh tồn khi đối mặt với sự thay đổi, cho phép bộ não tiếp nhận thông tin tích
cực.
3.
Thúc đẩy
Hành động Can đảm: Khẳng định rằng bạn có thể cảm thấy sợ hãi nhưng vẫn
tự tin vào khả năng đối mặt với thử thách. Hành động theo những gì bạn muốn, bất
chấp cảm giác tội lỗi hay sự tự nghi ngờ, là chìa khóa để kiến tạo một cuộc sống
mới.
5. Theo dõi hành trình cá nhân của tác giả với sự tự nghi ngờ,
từ những năm tháng học luật đến khi đối mặt với phá sản và những thách thức
trong hôn nhân. Những giai thoại cá nhân này phục vụ như thế nào để minh họa
cho các nguyên tắc cốt lõi về sự kiên cường, tự tha thứ và sức mạnh của việc tự
cổ vũ bản thân?
Chặng đường cá
nhân của tác giả Mel Robbins, đặc biệt là những giai đoạn khó khăn từ thời sinh
viên luật, đối diện với phá sản, và những thách thức trong hôn nhân, được sử
dụng như những giai thoại cá nhân sâu sắc để minh họa cho các nguyên tắc cốt
lõi về sự kiên cường, tự tha thứ, và sức mạnh của việc tự cổ vũ bản
thân (Thói quen 5 Điểm Cao - High 5 Habit).
Những câu chuyện
này giúp người đọc hiểu rằng ngay cả một diễn giả truyền cảm hứng thành công
cũng phải vật lộn với sự tự nghi ngờ và hành vi tự hủy hoại bản thân.
1. Hành trình Cá
nhân của Sự Tự Nghi Ngờ và Hành vi Tự Hủy hoại
Mel Robbins đã
trải qua nhiều giai đoạn thử thách tột cùng, nơi sự tự nghi ngờ đẩy cô vào
những vòng xoáy tiêu cực:
A.
Những năm tháng Học luật và Hành vi Tự Hủy hoại
Thời gian học luật
là một trong những giai đoạn tồi tệ nhất trong cuộc đời tác giả, nơi nỗi lo
lắng tích tụ từ nhỏ lên đến đỉnh điểm, dẫn đến một chuỗi ngày tự hủy hoại bản
thân.
- Sự thiếu mục đích và Lo lắng: Suốt ba năm
học luật, tác giả thức dậy trong hoảng loạn vì biết mình không muốn trở
thành luật sư nhưng không biết phải làm gì khác. Cô cảm thấy vô cùng cô
đơn và lạc lõng vì xung quanh toàn những người háo hức học luật.
- Vòng lặp Tiêu cực: Thói quen
hàng ngày của cô là thức dậy trong tình trạng say xỉn, lo lắng về việc chậm
trễ bài tập, hút thuốc lá, và uống rượu vang với bạn cùng phòng vào buổi tối
để ngủ thiếp đi. Cô đã lặp lại chu kỳ đau khổ và tan vỡ này mỗi ngày trong
ba năm, gần như không nhớ gì về thời gian đó do sống trong trạng thái lo lắng
và căng thẳng tột độ.
- Trì hoãn và Bỏ cuộc: Nỗi lo lắng
mãn tính khiến cô không thể bắt tay vào những cơ hội tuyệt vời. Cô đã
không bắt đầu dự án nghiên cứu quan trọng cho Tổng chưởng lý và cuối cùng
đã bỏ đi mà không quay lại vì xấu hổ. Cô cũng hủy bỏ công
việc mùa hè tuyệt vời ở New Mexico vì một cơn hoảng loạn, thay vào đó là
nói dối rằng có việc gia đình khẩn cấp.
- Tội lỗi và Phá hủy Mối quan hệ: Sự tự nghi
ngờ đã đưa tác giả vào vòng xoáy khiến cô lừa dối bạn trai đại học, dẫn đến
việc cả hai người đều phát hiện ra. Đây là một thất bại to lớn
khác và là đỉnh điểm của "rối loạn chức năng hạng A".
B.
Đối mặt với Phá sản và Thách thức Hôn nhân
Sau này, cuộc đời
tác giả lại tiếp tục đối diện với những khó khăn kinh khủng khi công việc kinh
doanh nhà hàng của chồng thất bại.
- Chạm đáy Tinh thần và Tài chính: Tác giả phải
đối mặt với phá sản, hôn nhân đổ vỡ (về mặt tinh thần), nỗi lo lắng tột độ
và thất nghiệp. Cô và chồng đã đối mặt bằng cách tự làm tê liệt bản
thân bằng rượu và cằn nhằn chồng.
- Nỗi sợ Hãi Tái phát: Trong đại dịch
COVID-19, chương trình truyền hình bị hủy, các hợp đồng diễn thuyết biến mất,
và cô phải trả lại tiền ứng trước sách, điều này khơi dậy tất cả những
nỗi sợ hãi cũ về việc rơi tự do tài chính. Cô thức dậy mỗi sáng với
cảm giác sợ hãi tột độ.
2. Minh họa
Nguyên tắc Cốt lõi
Những giai thoại
cá nhân này phục vụ như bằng chứng thực tế rằng các công cụ của tác giả, đặc
biệt là Thói quen 5 Điểm Cao, không chỉ là lý thuyết mà là những công cụ đã
cứu mạng cô và hiệu quả một cách khoa học.
A.
Sức mạnh của Sự Kiên cường (Resilience) và Hành động
Câu chuyện cá nhân
của tác giả minh họa rằng kiên cường không đến từ cảm hứng hay động lực, mà từ
hành động nhỏ và quyết định vượt qua nỗi sợ hãi:
- Vượt qua Trạng thái Sinh tồn: Tác giả nhận
ra cô cần phải tự chiến đấu. Cô đã phát minh ra "Quy tắc 5 giây"
(5-4-3-2-1) để lao vào hành động, thay vì nằm vật vã trong nỗi sợ hãi. Cô
dùng Quy tắc 5 giây để buộc mình ra khỏi giường, ngừng uống rượu, gọi điện
chào hàng, và dần dần thay đổi cuộc sống của mình.
- Niềm tin vào Quá trình: Khi ra mắt
cuốn sách The 5 Second Rule gặp thất bại thảm hại (sách hết hàng
trên Amazon, danh hiệu "tự xuất bản" cản trở), tác giả đã tự nhủ:
"Có điều gì đó tuyệt vời đang xảy ra mà tôi hiện không thể
nhìn thấy. Hãy tiếp tục nhé". Thái độ này đã cho cô
"thái độ high five" để kiên trì.
- Thất bại là Bài học: Việc cô
không đạt được ước mơ ban đầu là lọt vào danh sách bán chạy của New
York Times đã dẫn đến một thành công thậm chí còn tuyệt vời hơn (sách
nói số 1 trên Audible do lỗi xuất bản bìa cứng). Tác giả khẳng định, thất
bại gần như luôn dẫn đến những điều tuyệt vời sau này, và đó là cách kiên
cường được tôi luyện.
B.
Tự Tha thứ (Self-Forgiveness)
Hành trình của tác
giả, đặc biệt là giai đoạn học luật đầy sai lầm, nhấn mạnh rằng sự thay đổi chỉ
xảy ra khi chấm dứt sự tự chỉ trích và tự tha thứ:
- Phá vỡ Chu kỳ Xấu hổ: Tác giả thừa
nhận niềm tin mặc định của cô là "Tôi đã làm hỏng mọi thứ"
và "Tôi là một người xấu".
- Chấp nhận và Tha thứ: Liệu pháp
tâm lý đã giúp cô nhận ra rằng cô phải chịu trách nhiệm cho cuộc sống của
mình từ nay về sau, và cô phải tha thứ cho bản thân
vì tất cả những gì đã làm khi chỉ cố gắng sinh tồn.
- Chuyển đổi Tiềm thức: Thay vì tin
rằng "Tôi làm hỏng mọi thứ," cô đề xuất lật ngược niềm tin
thành: "Tôi THA THỨ cho bản thân vì những điều tôi đã làm khi
cố gắng sống sót. Mỗi ngày tôi đang trở thành một phiên bản tốt hơn của
chính mình". Sự tự tha thứ này là bước đầu tiên để giải
thoát bản thân khỏi "nhà tù tinh thần" của quá khứ.
C.
Sức mạnh của Việc Tự Cổ vũ Bản thân (High 5 Habit)
Thói quen Tán
thưởng High 5 là công cụ thực tế giúp tác giả và người đọc xây dựng lòng tự
trọng và thay đổi mối quan hệ với chính mình:
- Thay đổi Mối quan hệ Quan trọng nhất: Tác giả thừa
nhận cô là người chỉ trích bản thân gay gắt nhất. Chỉ khi
bắt đầu tự vỗ tay tán thưởng mình, đầu tiên là trước gương, rồi sau đó là
bằng rất nhiều cách tượng trưng khác, thì mọi thứ mới trở nên ổn thỏa.
- Lập trình lại Tư duy: High 5 Habit
giúp cô lật ngược hoàn toàn sự tự chỉ trích và tự ghét bỏ bản thân,
thay đổi góc nhìn về cuộc sống. Bằng cách tự vỗ tay, tiềm thức chuyển sang
trạng thái tích cực và làm im lặng lời chỉ trích.
- Chữa lành Chấn thương: Ngay cả việc
đặt tay lên ngực và nói "Mình ổn. Mình an toàn. Mình được yêu
thương" đã giúp tác giả xoa dịu nỗi lo lắng và căng thẳng do
chấn thương thời thơ ấu (bị xâm hại khi ngủ). Hành động này kích hoạt dây
thần kinh phế vị, giúp cơ thể chuyển từ chế độ sinh tồn sang trạng thái
bình tĩnh, cho phép RAS tiếp nhận thông điệp tích cực.
- Sự Tự hào và Chấp nhận: Tác giả kết
luận bằng việc tự chúc mừng cho hành trình khó khăn của mình: "Tôi
không thể tin nổi những chuyện tồi tệ mình đã trải qua... vậy mà giờ đây
tôi vẫn ở đây. Tôi đã làm được. Tôi tự hào về bản thân mình. Vậy nên, với
tôi, Mel Robbins, tôi cần phải nói: High F*cking Five".