Cách Thôi miên. Hướng dẫn thực tế về thôi miên trị liệu

Tóm tắt Tài liệu: Các Chủ đề và Ý tưởng Cốt lõi từ "Cách Thôi miên" của Graham Old

Tài liệu này tổng hợp những ý tưởng, triết lý và kỹ thuật cốt lõi được trình bày trong cuốn sách "Cách Thôi miên: Hướng dẫn thực tế về thôi miên trị liệu" của Graham Old. Tác phẩm này định vị lại thôi miên không phải là một quy trình bí ẩn do nhà thôi miên thực hiện "lên" một đối tượng, mà là một trải nghiệm hợp tác, trong đó nhà thôi miên đóng vai trò là người hỗ trợ, giúp khách hàng khai thác các nguồn lực nội tại của chính họ. Cách tiếp cận này chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Milton Erickson, nhấn mạnh rằng sự thay đổi trị liệu bền vững được tạo ra thông qua trải nghiệm trực tiếp của khách hàng chứ không phải thông tin họ nhận được.

Những điểm chính:

1. Thôi miên là một Trải nghiệm: Luận điểm trung tâm là sự thay đổi trị liệu bắt nguồn từ trải nghiệm của khách hàng. Cuốn sách trích dẫn Jeffrey K. Zeig: "Sự thay đổi trong liệu pháp được tạo ra tốt nhất thông qua trải nghiệm của người bệnh, chứ không phải thông tin họ nhận được. Thôi miên về cơ bản là một phương pháp dựa trên trải nghiệm." Do đó, vai trò của nhà thôi miên không phải là truyền đạt kiến thức, mà là tạo điều kiện cho một trải nghiệm biến đổi.

2. Định nghĩa lại Câu hỏi: Tác giả cho rằng câu hỏi "Thôi miên là gì?" không thể có câu trả lời dứt khoát và ít hữu ích hơn câu hỏi "Tôi sẽ trải nghiệm điều gì?". Thôi miên được định nghĩa là "một sự thay đổi trong nhận thức của một người về bản thân, thế giới và mối quan hệ của họ với thế giới, được thúc đẩy bởi trí tưởng tượng và sự sáng tạo." Nó được ví như trải nghiệm đắm chìm khi xem một bộ phim, nơi cơ thể phản ứng như thể những gì tưởng tượng là có thật.

3. Khung sườn Thực hành (A4+2): Cuốn sách giới thiệu một mô hình sáu giai đoạn để hiểu hành trình thôi miên, được gọi là "A4+2":

    ◦ Agree (Đồng ý) kỳ vọng.

    ◦ Attract (Thu hút) sự chú ý.

    ◦ Absorb (Hấp thụ) nhận thức.

    ◦ Activate (Kích hoạt) trí tưởng tượng.

    ◦ Arouse (Khơi dậy) cảm xúc.

    ◦ Alter (Thay đổi) trải nghiệm. Mô hình này nhấn mạnh rằng cảm xúc là một thành phần quan trọng, cung cấp động lực và nhiên liệu cho sự thay đổi dựa trên trí tưởng tượng.

4. Tầm quan trọng của Việc Chuẩn bị ("Sắp đặt Bối cảnh"): Công việc chuẩn bị trước khi dẫn nhập chính thức được coi là cực kỳ quan trọng. Điều này bao gồm Phương pháp tiếp cận P3 của nhà thôi miên (Positive - Tích cực, Powerful - Mạnh mẽ, Presence - Sự hiện diện) để tạo ra một môi trường đầy tiềm năng. Các "Bài nói chuyện trước" và "Thói quen Phản hồi" (ví dụ: Ngón tay từ tính, Bàn tay từ tính) được sử dụng để xây dựng kỳ vọng, chứng minh các nguyên tắc thôi miên và dạy khách hàng cách phản ứng với các gợi ý.

5. Dẫn nhập như một Công cụ Trị liệu: Các phương pháp dẫn nhập không chỉ đơn thuần là một phương tiện để "đưa ai đó vào trạng thái xuất thần". Thay vào đó, chúng được xem như những "công cụ thiết lập khung trị liệu" nhằm mục đích dạy cho khách hàng những kỹ năng hoặc trạng thái cần thiết để giải quyết vấn đề của họ. Việc lựa chọn một phương pháp dẫn nhập nên được tiếp cận theo hướng tập trung vào giải pháp, dựa trên những gì khách hàng cần học hỏi hoặc trải nghiệm.

--------------------------------------------------------------------------------

Tổng quan và Triết lý Cốt lõi

Cuốn sách "Cách Thôi miên" được định vị như một "Giới thiệu Thực hành về Thôi miên Trị liệu", tập trung vào cách thức và lý do của các kỹ thuật thay vì chỉ cung cấp các kịch bản cứng nhắc. Tác giả Graham Old khuyến khích độc giả suy ngẫm, đặt câu hỏi và phát triển sự hiểu biết của riêng mình, với hy vọng rằng họ sẽ kết thúc cuốn sách với "nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời".

Cách tiếp cận của tác giả mang đậm chất Erickson, dựa trên niềm tin rằng "khách hàng của tôi là nguồn lực tốt nhất của họ, và tôi coi vai trò của mình chủ yếu là khơi gợi nguồn lực nội tại của họ." Do đó, nhà thôi miên không "thực hiện" thôi miên; họ tạo điều kiện cho nó.

Chủ đề Trung tâm: Liệu pháp dựa trên Trải nghiệm

Nền tảng của toàn bộ cuốn sách là nguyên tắc cho rằng sự thay đổi thực sự trong trị liệu đến từ trải nghiệm, không phải thông tin. Tác giả trích dẫn Jeffrey K. Zeig để củng cố điểm này:

"Sự thay đổi trong liệu pháp được tạo ra tốt nhất thông्रू trải nghiệm của người bệnh, chứ không phải thông tin họ nhận được. Thôi miên về cơ bản là một phương pháp dựa trên trải nghiệm."

Do đó, mục tiêu của nhà thôi miên là tạo ra một trải nghiệm phi thường giúp chứng minh cho khách hàng rằng thực tại của họ có thể thay đổi và họ có khả năng thay đổi nó. Hiện tượng thôi miên không phải là một yếu tố phụ trợ tùy chọn mà là trọng tâm của phương pháp này.

Định nghĩa và Các Mô hình Thôi miên

Tác giả thẳng thắn thừa nhận rằng không ai thực sự biết thôi miên là gì, và bất kỳ ai khẳng định chắc chắn về điều đó "rất có thể đang cố gắng bán cho bạn thứ gì đó". Thay vì theo đuổi một định nghĩa mang tính giải thích, cuốn sách đề xuất các mô hình và ẩn dụ để mô tả trải nghiệm thôi miên.

Chuyển trọng tâm câu hỏi

Tác giả lập luận rằng khi khách hàng hỏi "Thôi miên là gì?", họ thực sự muốn biết "Tôi sẽ trải nghiệm điều gì?". Do đó, trọng tâm nên chuyển từ tranh luận học thuật về bản chất của thôi miên sang việc mô tả trải nghiệm cho khách hàng.

• Định nghĩa dựa trên Trải nghiệm: "Một sự thay đổi trong nhận thức của một người về bản thân, thế giới và mối quan hệ của họ với thế giới, được thúc đẩy bởi trí tưởng tượng và sự sáng tạo."

• Phép ẩn dụ "Phim ảnh": Một cách giải thích phổ biến cho khách hàng là so sánh thôi miên với việc xem một bộ phim kinh dị. Mặc dù biết rằng đó không phải là sự thật, cơ thể vẫn phản ứng (tim đập nhanh, nổi da gà) như thể nó là thật. Điều này chứng tỏ cách trí tưởng tượng có thể tạo ra một thực tại mới mà cơ thể chấp nhận.

Các Mô hình Mô tả

Các mô hình khác nhau về thôi miên được trình bày không phải là sự thật tuyệt đối mà là những "cách thú vị để định hình cuộc thảo luận".

• Thôi miên Đường cao tốc: Hiện tượng lái xe trên một tuyến đường quen thuộc và đột nhiên nhận ra mình đã không lái xe "một cách có ý thức" được sử dụng như một ví dụ hàng ngày về trạng thái "xuất thần" hoặc hành động tự động.

• Mô hình REM: Mô hình này cho rằng thôi miên phản ánh hoặc tận dụng bộ não đang mơ. Các kỹ thuật như gây sốc đột ngột hoặc thư giãn sâu tạo ra các mô hình não tương tự như những gì thấy trong giấc ngủ REM, điều này có thể giải thích tại sao thôi miên thường dẫn đến tư duy sáng tạo và những khám phá kiểu "eureka".

Khung sườn Thực hành: Các Thành phần Hoạt tính (A4+2)

Tác giả phác thảo một hành trình thôi miên gồm sáu thành phần thiết yếu mà ông gọi là "A4+2". Đây được trình bày như những thành phần cơ bản của mọi trải nghiệm thôi miên trị liệu hiệu quả.

Thành phần	Mô tả
Agree (Đồng ý)	Đồng ý về kỳ vọng: Thiết lập một "hợp đồng thôi miên" để xác định mục tiêu, vai trò và ý định. Điều này tạo ra bối cảnh và xây dựng sự đồng thuận cũng như kỳ vọng.
Attract (Thu hút)	Thu hút sự chú ý: Bước đầu tiên là thu hút sự chú ý của khách hàng và hướng họ tập trung vào thời điểm hiện tại và lời nói của nhà thôi miên.
Absorb (Hấp thụ)	Hấp thụ nhận thức: Thu hẹp sự tập trung của khách hàng (ví dụ: "chọn một điểm trên tường") để tạo ra trải nghiệm "hấp thụ nội tâm", hướng sự chú ý vào bên trong.
Activate (Kích hoạt)	Kích hoạt trí tưởng tượng: Đây là cốt lõi của quá trình, nơi khách hàng bắt đầu hình dung và tương tác với một thực tại mới.
Arouse (Khơi dậy)	Khơi dậy cảm xúc: Cảm xúc cung cấp động lực và nhiên liệu cho trí tưởng tượng, giúp khách hàng tin tưởng và gắn kết với thực tại mới mà họ đang trải nghiệm.
Alter (Thay đổi)	Thay đổi trải nghiệm: Đây là đỉnh điểm, nơi quá trình dẫn nhập trở thành một "trải nghiệm biến đổi của sự hấp thụ" và mở ra một cửa sổ vào một thực tại khác, nơi "mọi thứ đều có thể xảy ra".

Chuẩn bị cho Buổi Thôi miên: Sắp đặt Bối cảnh

Cuốn sách nhấn mạnh rằng công việc chuẩn bị trước khi dẫn nhập chính thức thường chiếm "hơn một nửa công việc". Giai đoạn này rất quan trọng để xây dựng kỳ vọng, mối quan hệ và tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự thay đổi.

Phương pháp tiếp cận P3

Đây là cách tiếp cận tổng thể mà nhà thôi miên nên thể hiện để tạo ra một bầu không khí thôi miên tối ưu. Nó không phải là một kỹ thuật, mà là một cách "hiện hữu" với khách hàng.

• Positive (Tích cực): Thể hiện rằng mọi thứ diễn ra đều vì lợi ích của khách hàng. Mục đích chính là tạo ra sự thay đổi tích cực cho họ.

• Powerful (Mạnh mẽ): Tạo ra cảm giác rằng "có điều gì đó bất thường đang xảy ra ở đây". Điều này không nhất thiết có nghĩa là độc đoán; nó có thể đạt được thông qua việc sử dụng các hiện tượng để tạo ra trải nghiệm thực tế về sức mạnh của tâm trí.

• Presence (Sự hiện diện): Hoàn toàn tập trung vào khách hàng. Tác giả trích dẫn một câu chuyện về Stephen Brooks, người đã nói với một khách hàng rằng họ là "người quan trọng nhất trên thế giới" đối với ông vào thời điểm đó, bởi vì "đó đơn giản là sự thật".

Bài nói chuyện trước và Cuộc trò chuyện trước

• Bài nói chuyện trước (Pre-talk): Một bài nói ngắn gọn để giải quyết những quan niệm sai lầm phổ biến về thôi miên (ví dụ: bạn sẽ không ngủ, bạn vẫn kiểm soát được).

• Bài phát biểu tích cực trước: Một cách tiếp cận thay thế, được đề xuất bởi Jason Linnet, tập trung hoàn toàn vào các gợi ý tích cực và tránh gieo rắc những lo lắng mà khách hàng có thể chưa từng có (ví dụ: "bạn không thể bị mắc kẹt trong thôi miên").

• Cuộc trò chuyện trước: Cách tiếp cận được ưa thích của tác giả, trong đó nhà thôi miên tham gia vào một cuộc đối thoại tự nhiên thay vì một bài giảng được soạn sẵn. Bằng cách hỏi những câu như "Vậy, bạn cảm thấy thế nào về việc trải nghiệm thôi miên?", nhà thôi miên có thể giải quyết trực tiếp những mối quan tâm thực sự của khách hàng.

Thói quen Phản hồi

Đây là thuật ngữ của tác giả cho những gì thường được gọi là "bài kiểm tra khả năng gợi ý" hoặc "bài tập cố định". Tác giả không thích những thuật ngữ đó vì chúng ngụ ý một bài kiểm tra có thể thất bại. Thay vào đó, "Thói quen Phản hồi" được trình bày như những "bài tập tưởng tượng" đơn giản nhằm:

• Minh họa cho khách hàng cách tâm trí của họ có thể tạo ra những trải nghiệm thể chất.

• Xây dựng kỳ vọng và sự tò mò.

• Giới thiệu thôi miên một cách không mang tính đe dọa.

• Dạy khách hàng cách phản ứng với các gợi ý.

Các ví dụ chính bao gồm Ngón tay từ tính (chủ yếu dựa vào sinh lý nhưng vẫn có yếu tố gợi ý) và Bàn tay từ tính (một công cụ mạnh mẽ để chứng minh cách trí tưởng tượng tập trung có thể tạo ra một thực tại mới).

Vai trò và Lựa chọn Phương pháp Dẫn nhập

Cuốn sách thách thức những quan niệm truyền thống về mục đích của một phương pháp dẫn nhập thôi miên.

Mục đích của Dẫn nhập là gì?

Tác giả bác bỏ các giải thích phổ biến:

• "Chúng làm tăng khả năng gợi ý?": Nghiên cứu cho thấy sự gia tăng là rất nhỏ (khoảng 10%) và có thể đạt được bằng các phương tiện khác.

• "Để đưa ai đó vào trạng thái thôi miên!": Điều này được xem là một quan điểm hạn hẹp, dẫn đến việc các nhà thôi miên mới vào nghề không biết phải làm gì sau khi đã "dẫn nhập" thành công.

Thay vào đó, một phương pháp dẫn nhập được xem là:

• Một phương tiện để truyền đạt ý định: Như Anthony Jacquin đã nói, nó là "phương tiện truyền đạt sự tự tin, cá tính và ý định thôi miên của bạn."

• Một trải nghiệm học tập: Dẫn nhập có thể dạy cho khách hàng những kỹ năng (ví dụ: thư giãn, tập trung) hoặc cho họ thấy rằng họ có khả năng làm được nhiều hơn những gì họ nghĩ.

• Một công cụ thiết lập khung trị liệu: Dẫn nhập không chỉ là cánh cổng dẫn đến thôi miên; nó là một phần thiết yếu của liệu pháp, một nghi thức "kỳ lạ" để mở ra một thế giới đầy những khả năng mới.

Cách tiếp cận Tập trung vào Giải pháp để Lựa chọn Dẫn nhập

Thay vì chọn một phương pháp dẫn nhập dựa trên loại khách hàng ("độc đoán", "thụ động"), tác giả đề xuất một cách tiếp cận tập trung vào giải pháp. Nhà thôi miên nên tự hỏi:

1. Để đạt được mục tiêu, khách hàng cần phải LÀM gì? (ví dụ: tự tin hơn)

2. Họ cần phải NGỪNG LÀM gì? (ví dụ: trì hoãn)

3. Họ cần phải TRẢI NGHIỆM điều gì? (ví dụ: cảm giác bình tĩnh)

Sau đó, phương pháp dẫn nhập được chọn sẽ mô hình hóa hoặc dạy cho khách hàng trải nghiệm đó. Ví dụ, một khách hàng cần học cách buông bỏ có thể được hưởng lợi từ phương pháp dẫn nhập Thả tay (Hand Drop).

Hiện tượng Thôi miên và Các Kỹ năng Cốt lõi

Hiện tượng như một Công cụ Trị liệu

Hiện tượng thôi miên (ví dụ: chứng giữ nguyên tư thế, tê liệt, mất trí nhớ) không chỉ dành cho giải trí. Chúng là trọng tâm của phương pháp trị liệu được mô tả trong cuốn sách.

• Hiện tượng là Chìa khóa: Chúng cung cấp bằng chứng trải nghiệm cho khách hàng rằng thực tại của họ có thể thay đổi và họ có khả năng thay đổi nó. Chúng tạo ra sự linh hoạt về mặt tâm lý.

• Kim tự tháp Gợi ý / Gợi ý Xếp tầng: Ý tưởng này cho rằng việc chấp nhận thành công các gợi ý "dễ dàng" hơn (ví dụ: khóa mắt) sẽ xây dựng kỳ vọng và động lực, làm cho việc chấp nhận các gợi ý "khó khăn" hơn (ví dụ: gây tê) trở nên dễ dàng hơn.

• Chuỗi Chỉ huy: Một nguyên tắc giải thích cách các hiện tượng như khóa mắt hoạt động. Nó liên quan đến việc đưa ra hai hướng dẫn mâu thuẫn và ưu tiên một hướng dẫn hơn hướng dẫn kia (ví dụ: "Thư giãn mí mắt đến mức chúng không hoạt động... bây giờ, trong khi giữ chặt sự thư giãn đó, hãy thử mở chúng ra.").

Các Kỹ năng Thôi miên

Cuốn sách trình bày chi tiết các kỹ năng cơ bản hỗ trợ cho việc thực hành thôi miên hiệu quả:

• Quan sát và Sử dụng: Hai nguyên tắc quan trọng nhất được học từ Stephen Brooks. Quan sát liên quan đến việc chú ý đến mọi thứ khách hàng mang lại (lời nói, ngôn ngữ cơ thể, tín hiệu tối thiểu). Sử dụng liên quan đến việc chấp nhận và kết hợp những quan sát đó vào quá trình thôi miên, thay vì chống lại chúng.

• Mối quan hệ: Được định nghĩa là "cùng chung quan điểm" với khách hàng, không nhất thiết có nghĩa là được họ yêu mến. Nó tạo ra một môi trường hợp tác nơi nhà trị liệu và khách hàng cùng nhau đối mặt với vấn đề.

• Ngôn ngữ Thôi miên: Cuốn sách khám phá các mẫu ngôn ngữ khác nhau, bao gồm:

    ◦ Nhịp độ và Dẫn dắt: Bắt đầu bằng cách mô tả trải nghiệm có thể kiểm chứng của khách hàng (nhịp độ) và sau đó liên kết nó với một gợi ý (dẫn dắt).

    ◦ Ràng buộc kép: Cung cấp các lựa chọn mà cả hai đều dẫn đến kết quả mong muốn ("Bạn muốn cánh tay trái hay cánh tay phải của mình bắt đầu lơ lửng trước?").

    ◦ Phép ẩn dụ và Câu chuyện: Sử dụng những câu chuyện để truyền đạt các ý tưởng trị liệu một cách gián tiếp, bỏ qua sự kháng cự có ý thức.

    ◦ Phân đoạn: Quá trình đưa khách hàng vào và ra khỏi trạng thái thôi miên nhiều lần, điều này có xu hướng làm sâu sắc thêm trải nghiệm mỗi lần.

1. Làm thế nào cuốn sách này định vị vai trò của nhà thôi miên trong việc đặt khách hàng vào trung tâm trải nghiệm trị liệu?

Cuốn sách định vị vai trò của nhà thôi miên trong việc đặt khách hàng vào trung tâm trải nghiệm trị liệu thông qua một số nguyên tắc và phương pháp tiếp cận cốt lõi, nhấn mạnh rằng thôi miên là một hành trình trải nghiệm được chia sẻ với khách hàng, chứ không phải là điều gì đó được thực hiện đối với họ.

Dưới đây là cách cuốn sách định vị vai trò của nhà thôi miên và tầm quan trọng của khách hàng trong trải nghiệm thôi miên trị liệu:

1. Tập trung vào Trải nghiệm của Khách hàng

Tác giả cho rằng công việc của mình không nhằm liên kết với bất kỳ trường phái thôi miên cụ thể nào. Thay vào đó, tác giả thích tập trung vào trải nghiệm của khách hàng hơn là ủng hộ hay quảng bá bất kỳ lý thuyết cụ thể nào của người thực hành.

• Hypnosis là một trải nghiệm được chia sẻ: Thôi miên được định nghĩa là một trải nghiệm bạn chia sẻ với ai đó (a an experience you share with someone), chứ không phải là điều bạn làm với người khác.
• Tìm kiếm sự rõ ràng: Khi khách hàng hỏi "Thôi miên là gì?", họ thường tìm kiếm sự rõ ràng về những gì họ sắp trải qua (what they are about to experience). Vai trò của nhà thôi miên là mô tả trải nghiệm đó.
• Định nghĩa thôi miên: Thôi miên được định nghĩa là "Một sự thay đổi trong nhận thức của một người về bản thân, thế giới và mối quan hệ của họ với thế giới, được thúc đẩy bởi trí tưởng tượng và sự sáng tạo". Điều này ngụ ý rằng khách hàng là người điều khiển quá trình thay đổi đó.

2. Vai trò của Nhà thôi miên là Người Tạo điều kiện và Đồng hành

Vai trò của nhà thôi miên chuyển từ người có thẩm quyền sang người hỗ trợ và đồng hành, người giúp khách hàng khai thác các nguồn lực của chính họ:

• Là Người Tạo điều kiện: Chúng ta không thực hiện thôi miên; chúng ta tạo điều kiện cho nó (we facilitate it). Để làm được điều đó, nhà thôi miên cần có khả năng hiện diện (present), tự tin và thể hiện sự đồng cảm (có thể đồng cảm).
• Phương pháp tiếp cận P3: Phương pháp P3 (Positive – Tích cực, Powerful – Mạnh mẽ, Presence – Sự hiện diện) là cách tác giả huấn luyện học viên TỒN TẠI với khách hàng. Điều này tạo ra một bầu không khí thay đổi tích cực, nơi mọi thứ diễn ra đều vì lợi ích của họ (for their benefit).
• Người đồng hành: Thông qua thôi miên, nhà thôi miên có thể truyền đạt rằng họ là người đồng hành (companion) cùng khách hàng lên kế hoạch khám phá những điểm đến mới.

3. Ngôn ngữ trao quyền và Hợp tác

Cuốn sách khuyến nghị sử dụng ngôn ngữ và kỹ thuật thôi miên nhằm nhấn mạnh khả năng kiểm soát và sự tham gia tích cực của khách hàng:

• Khách hàng luôn kiểm soát: Nhà thôi miên thường trấn an khách hàng rằng họ vẫn kiểm soát được tình hình (they still control the situation).
• Ngôn ngữ cho phép: Tác giả ủng hộ việc sử dụng các gợi ý cho phép (permissive suggestions) thay vì các mệnh lệnh độc đoán, chẳng hạn như "Tôi tự hỏi liệu bạn có thể nhớ lại một thời điểm nào đó mà bạn cảm thấy thư giãn không..." thay vì "Hãy thư giãn đi...". Điều này tôn trọng quyền tự chủ của khách hàng.
• Ràng buộc kép (Double-Binding): Kỹ thuật này được coi là một lời đề nghị chân thành và thẳng thắn về các lựa chọn thay thế (genuine and direct offer of alternatives), mang đến cho khách hàng những khả năng bổ sung mà họ có thể chưa nhận ra mình có thể tận dụng. Khách hàng được tham gia một cách rõ ràng vào hành trình trị liệu, không phải với tư cách là một hành khách thụ động, mà là một người đồng hành.

4. Thiết lập Khuôn khổ Trị liệu

Việc dẫn nhập thôi miên (induction) và các kỹ thuật chuẩn bị được xem là một phần không thể thiếu của liệu pháp, giúp khách hàng nhận ra vai trò tích cực của mình:

• Khởi tạo trị liệu (Therapeutic Induction): Quá trình dẫn nhập không chỉ đơn thuần là đưa ai đó vào trạng thái thôi miên, mà là để thiết lập khuôn khổ trị liệu (set the therapeutic frame) và đặt nền móng cho việc tái cấu trúc trị liệu.
• Chuyển đổi Trạng thái: Công việc của nhà thôi miên là giúp khách hàng chuyển từ trạng thái "xuất thần vấn đề" (problem trance) sang trạng thái "xuất thần khả thi" (possibility trance), tập trung vào những khả năng thay thế và nguồn lực bên trong của họ.
• Phương pháp Tiếp cận Tập trung vào Giải pháp: Phương pháp này khuyến khích nhà thôi miên tập trung vào mục tiêu khách hàng muốn đạt được thay vì những gì họ muốn loại bỏ. Điều này đòi hỏi nhà thôi miên phải xác định những kỹ năng và nguồn lực mà khách hàng cần tiếp cận để đạt được mục tiêu của mình.

Tóm lại, vai trò của nhà thôi miên là tạo ra một môi trường Tích cực, Mạnh mẽ, và Hiện diện (P3), sử dụng kỹ năng để hướng dẫn khách hàng khám phá và kích hoạt trí tưởng tượng và nguồn lực của chính họ, từ đó thay đổi trải nghiệm thực tế của họ.

2. Cuốn sách định nghĩa và sử dụng các kỹ thuật gây mê, làm sâu và các hiện tượng thôi miên khác nhau như thế nào?

Cuốn sách này không đưa ra định nghĩa dứt khoát về thôi miên, mà thay vào đó tập trung vào việc mô tả trải nghiệm thôi miên. Các kỹ thuật gây mê (induction), làm sâu (deepeners), và các hiện tượng thôi miên khác được trình bày như những công cụ thực tế giúp khách hàng thay đổi nhận thức và trải nghiệm thực tại của họ.

Dưới đây là cách cuốn sách định nghĩa và sử dụng các kỹ thuật gây mê, làm sâu và các hiện tượng thôi miên khác nhau:

1. Định nghĩa và Mục đích của Thôi miên

Cuốn sách tránh đưa ra định nghĩa khoa học tuyệt đối về thôi miên, thay vào đó định nghĩa nó dựa trên trải nghiệm của khách hàng:

• Thôi miên là một trải nghiệm được chia sẻ: Thôi miên là một trải nghiệm bạn chia sẻ với ai đó (a an experience you share with someone), chứ không phải là điều bạn làm với người khác.
• Định nghĩa đầy đủ: Thôi miên là "Một sự thay đổi trong nhận thức của một người về bản thân, thế giới và mối quan hệ của họ với thế giới, được thúc đẩy bởi trí tưởng tượng và sự sáng tạo".
• Tập trung vào mô tả trải nghiệm: Tác giả chuyển hướng khỏi các tranh luận về bản chất của thôi miên để tập trung vào việc mô tả trải nghiệm thôi miên.

2. Kỹ thuật Gây mê (Induction)

Mục đích của việc gây mê không chỉ là đưa ai đó vào "trạng thái thôi miên", mà là để thiết lập khuôn khổ trị liệu và đặt nền móng cho việc tái cấu trúc trị liệu.

A. Mục đích của Gây mê:

• Thiết lập Khung Trị liệu: Phương pháp gây mê trị liệu coi gây mê là một yếu tố thiết lập khuôn khổ và là một phần thiết yếu của liệu pháp. Nó đặt ra các quy tắc cơ bản – hoặc nền móng – cho việc tái cấu trúc trị liệu.
• Nghi thức Định hình lại (Reframing Ritual): Gây mê được xem như một nghi thức tái định hình, cho phép khách hàng nhìn thấy một thế giới mới với những khả năng mở ra.
• Kinh nghiệm Học tập: Gây mê có thể là một phương tiện để khách hàng học hỏi hoặc tiếp cận các kỹ năng hoặc nguồn lực cần thiết để giải quyết vấn đề của họ.

B. Các Phương pháp Gây mê Khác nhau:

Cuốn sách trình bày hơn 30 phương pháp gây mê, được coi là bản ghi chép các buổi hướng dẫn 'đang diễn ra' chứ không phải kịch bản cần tuân theo nguyên văn. Các kỹ thuật này thường được phân loại dựa trên cơ chế hoạt động của chúng:

Loại Gây mê	Cơ chế và Đặc điểm	Ví dụ trong sách
Dựa trên Thư giãn	Giúp khách hàng thư giãn cơ thể và tâm trí để đạt đến trạng thái thôi miên dễ dàng hơn.	Thư giãn Cơ Tiến triển (PMR): Dần dần thư giãn các cơ, thường bao gồm gợi ý về việc giải tỏa căng thẳng. Quan sát Căng thẳng: Biến thể của PMR, mời khách hàng tìm và chấp nhận một điểm căng thẳng nhỏ, sau đó giải tỏa nó.
Dựa trên Hiện tượng Vật lý/Tập trung Mắt	Khai thác các yếu tố sinh lý (mệt mỏi cơ/mắt) để tăng kỳ vọng và tạo ra hiện tượng.	Ngón tay từ tính/Bàn tay từ tính: Dựa vào sinh lý căng gân và gợi ý để kéo hai ngón tay/bàn tay lại gần nhau. Nhìn chằm chằm bằng ngón tay cái/Đồng xu rơi: Sử dụng sự mệt mỏi của mắt và cơ. Điểm chìm: Kết hợp cố định mắt với ảo giác về một điểm đang chìm xuống.
Dựa trên Sốc/Ngắt mẫu (Pattern-Interrupt)	Sử dụng sự bất ngờ hoặc bối rối để làm gián đoạn các khuôn mẫu hành vi, tạo ra một khoảnh khắc dễ bị ám thị cao.	The Hand-Drop (8 từ cảm ứng): Sử dụng các mệnh lệnh và bất ngờ để tạo ra phản ứng đông cứng tạm thời. Bắt tay Bandler: Gián đoạn kiểu bắt tay xã giao thông thường để tạo ra khoảnh khắc bối rối và dễ tiếp nhận gợi ý.
Dựa trên Phân đoạn (Fractionation)	Đưa khách hàng vào và ra khỏi trạng thái thôi miên liên tục để đi sâu hơn mỗi lần.	Cuộc trò chuyện Phân đoạn: Sử dụng các lần nhắm/mở mắt lặp lại và thư giãn dần dần. Ngủ Sâu hơn: Sử dụng phân đoạn để khách hàng trải nghiệm các mức "sâu hơn" liên tiếp.
Dựa trên Giải pháp/Trải nghiệm	Hồi sinh trải nghiệm hoặc tập trung vào tương lai mong muốn để đạt đến trạng thái thôi miên một cách tự nhiên.	Cảm ứng Giải trí: Khuyến khích khách hàng sống lại một hoạt động yêu thích mà họ "lạc vào khoảnh khắc". Khởi tạo Quan điểm: Dẫn dắt khách hàng tưởng tượng về tương lai khi vấn đề đã được giải quyết (câu hỏi phép lạ).

3. Kỹ thuật Làm sâu (Deepeners)

Làm sâu không nhằm mục đích đạt đến một cấp độ "sâu hơn" hay trạng thái thôi miên cụ thể (vì bằng chứng khoa học không đủ thuyết phục).

• Mục đích: Các liệu pháp đào sâu giúp củng cố, ổn định và duy trì trải nghiệm thôi miên hiện tại của khách hàng.
• Củng cố trải nghiệm: Bằng cách kéo dài và có khả năng gia tăng từng khía cạnh trước đó của hành trình thôi miên (như kỳ vọng, chú ý, tưởng tượng), làm sâu hỗ trợ khách hàng tiếp tục thay đổi trải nghiệm của họ.
• Sử dụng Phân đoạn: Kỹ thuật Phân đoạn (đưa vào và ra khỏi trạng thái thôi miên liên tục) được coi là một công cụ làm sâu sắc tự nhiên và mạnh mẽ.
• Ví dụ về Deepeners:
• Cầu thang sâu: Một phép ẩn dụ cổ điển, linh hoạt, sử dụng hình ảnh đi xuống 10 bậc thang để đi sâu hơn vào sự thư giãn.
• Mây trôi qua (Passing Clouds): Sử dụng hình ảnh những đám mây mang số đếm tan biến, mỗi lần tan biến khiến khách hàng thư giãn sâu gấp đôi.
• Hoàng hôn: Sử dụng phép ẩn dụ về việc ánh sáng tắt dần hoặc mặt trời lặn để dẫn dắt khách hàng đi sâu hơn.
• Tín hiệu vật lý/Gợi ý ngắn gọn: Sử dụng các hành động vật lý như thả tay hoặc vỗ nhẹ vào đầu gối, kèm theo gợi ý rằng họ sẽ đi sâu hơn.

4. Hiện tượng Thôi miên (Hypnotic Phenomena)

Cuốn sách khẳng định rằng hiện tượng thôi miên là yếu tố then chốt trong thôi miên trị liệu, không phải là yếu tố bổ sung tùy chọn.

A. Vai trò của Hiện tượng trong Trị liệu:

• Mở ra khả năng: Hiện tượng thôi miên mở rộng cánh cửa khả năng, cho phép khách hàng tự hỏi liệu còn điều gì có thể xảy ra trong phiên bản thực tại mềm dẻo mới mẻ mà họ đang sống.
• Ẩn dụ Trị liệu: Hiện tượng có thể đóng vai trò ẩn dụ (ví dụ: tay bay lên ám chỉ sự thăng hoa, tay bị dính ám chỉ sự "mắc kẹt" đã được giải phóng).
• Lâm sàng: Đối với các vấn đề như kiểm soát cơn đau, hiện tượng như gây tê là cần thiết.

B. Các Hiện tượng và Kỹ thuật Liên quan:

• Chứng cứng đờ (Catalepsy): Là sự không muốn nhấc tay lên, được coi là không có khả năng làm như vậy. Nó có thể được khơi gợi bằng cách sử dụng nguyên tắc Chuỗi Chỉ huy.
• Gây tê/Giảm đau (Anesthesia/Analgesia): Khai thác khả năng tự nhiên của con người là phớt lờ nỗi đau. Kỹ thuật có thể bao gồm việc tái định vị cơn đau (tưởng tượng cơn đau ở bộ phận khác) hoặc giảm xuống (sử dụng bảng điều khiển tưởng tượng để giảm cường độ đau).
• Kỹ thuật Găng tay gây mê (Glove Anesthesia) liên quan đến việc tạo ra cảm giác tê liệt ở một bàn tay, sau đó "đeo" cảm giác đó vào các bộ phận khác của cơ thể để giảm đau.
• Mất trí nhớ (Amnesia): Là việc quên đi một điều gì đó hoặc chọn không nhớ lại nó. Hiện tượng này được sử dụng bằng cách khơi gợi khả năng quên lãng tự nhiên của con người (ví dụ: quên một diễn viên nổi tiếng, quên mình đỗ xe ở đâu). Kỹ thuật có thể bao gồm Thẻ Trống hoặc Vặn giấy, sử dụng sự tập trung để khiến ký ức "biến mất".
• Biến dạng thời gian (Time Distortion): Cảm giác thời gian trôi chậm hơn hoặc nhanh hơn thực tế. Có thể được gợi ý bằng ngôn ngữ hoặc bằng cách liên kết nó với những trải nghiệm hàng ngày (ví dụ: thời gian trôi nhanh khi đọc sách).
• Ảo giác (Hallucination): Việc thấy hoặc nghe thấy điều gì đó không có thật. Kỹ thuật rèn luyện ảo giác có thể được sử dụng để cải thiện khả năng này, chẳng hạn như nhắm mắt lại để ghi nhớ hình ảnh, sau đó mở mắt ra và tiếp tục "nhìn thấy" hình ảnh đó.

5. Nguyên tắc Thôi miên Cốt lõi

Nhiều kỹ thuật gây mê và hiện tượng thôi miên trong sách đều dựa trên các nguyên tắc cơ bản nhằm thay đổi trải nghiệm của khách hàng:

• Chuỗi Chỉ huy (Chain of Command): Nguyên tắc này mời khách hàng nắm giữ hai ý tưởng hoặc thực hiện hai hành động đối lập cùng một lúc, sau đó ngụ ý rằng một trong hai ý tưởng đó sẽ nổi bật (ví dụ: cố gắng nhấc tay lên trong khi nhận thức rõ ràng rằng bạn không thể di chuyển nó). Điều này được sử dụng để thiết lập một trải nghiệm biến đổi về thực tại mềm dẻo.
• Hồi sinh (Revivification): Là việc khôi phục lại, làm sống lại một trải nghiệm trước đó. Trong thôi miên, khách hàng được mời sống lại trạng thái xuất thần (hoặc trạng thái tự tin, thư giãn) trước đó thông qua các giác quan.
• Neo (Anchoring): Gắn một trạng thái cảm xúc cụ thể (cường độ) vào một kích thích vật lý (tính độc đáo, lặp lại), ví dụ như siết chặt nắm đấm khi cảm thấy tự tin. Sau đó, hành động đó (siết chặt nắm đấm) có thể được sử dụng để kích hoạt lại trạng thái đó.
• Sự tận dụng (Utilization): Sử dụng bất cứ điều gì khách hàng cung cấp (lời nói, hành vi, môi trường xung quanh) để xây dựng hành trình thôi miên của họ. Điều này bao gồm việc sử dụng cả những sự xao nhãng hoặc phàn nàn của khách hàng.

3. Những yếu tố nào được coi là nền tảng thiết yếu để đạt được sự xuất sắc trong thực hành thôi miên trị liệu?

Dựa trên các đoạn trích từ cuốn sách, các yếu tố được coi là nền tảng thiết yếu để đạt được sự xuất sắc trong thực hành thôi miên trị liệu tập trung vào ba khía cạnh chính: khả năng thôi miên của nhà thực hành, việc đặt khách hàng vào trung tâm của trải nghiệm, và việc xây dựng một nền tảng vững chắc thông qua các nguyên tắc và kỹ thuật cơ bản.

Dưới đây là các nền tảng thiết yếu được cuốn sách nhấn mạnh:

1. Khả năng "Có thể thôi miên" của Nhà Thực hành

Yếu tố quan trọng nhất không chỉ là kỹ thuật, mà là phẩm chất và cách tiếp cận của bản thân nhà thôi miên:

• Có khả năng thôi miên (Able to be hypnotic): Cuốn sách đặt câu hỏi về mong muốn trở thành một nhà thôi miên tài ba (a brilliant hypnotist) và mong muốn có khả năng thôi miên (able to be hypnotic). Để tạo điều kiện cho thôi miên xảy ra, nhà thôi miên phải có khả năng thôi miên.
• Phương pháp tiếp cận P3 (Positive, Powerful, Presence): Phương pháp này được coi là cách tác giả huấn luyện học viên TỒN TẠI với khách hàng. Đây có lẽ là điều quan trọng nhất mà tác giả dạy. Điều này bao gồm:
• Tích cực (Positive): Nhà thôi miên ở đó, trước hết, để tạo ra những thay đổi tốt đẹp cho khách hàng. Mọi thứ diễn ra đều vì lợi ích của họ.
• Mạnh mẽ (Powerful): Thôi miên hiệu quả nhất khi nó mạnh mẽ. Tác giả muốn mang đến cho khách hàng cảm giác rằng: "Được rồi... có điều gì đó bất thường đang xảy ra ở đây!" ngay từ khi bắt đầu nói về thôi miên.
• Sự hiện diện (Presence): Sức mạnh tích cực được thể hiện rõ nhất qua mức độ HIỆN DIỆN của nhà thôi miên với khách hàng. Nhà thôi miên cần truyền tải 100% sự tập trung và ý định của mình cho khách hàng.

2. Đặt Khách hàng vào Trung tâm Trải nghiệm

Sự xuất sắc đòi hỏi nhà thôi miên phải là một "nhà thôi miên tư duy" (a thinking hypnotist) luôn quan tâm sâu sắc đến kết quả công việc và đặt khách hàng vào trung tâm của trải nghiệm thôi miên.

• Tập trung vào Trải nghiệm: Tác giả thích tập trung vào trải nghiệm của khách hàng hơn là ủng hộ hay quảng bá bất kỳ lý thuyết cụ thể nào của người thực hành.
• Thôi miên là một hành trình trải nghiệm: Một trong những ý tưởng cơ bản xuyên suốt cuốn sách là ý tưởng rằng một cuộc gặp gỡ thôi miên là một hành trình trải nghiệm.
• Trao quyền cho khách hàng: Thôi miên được định nghĩa là "Một sự thay đổi trong nhận thức của một người về bản thân, thế giới và mối quan hệ của họ với thế giới, được thúc đẩy bởi trí tưởng tượng và sự sáng tạo". Điều này nhấn mạnh vai trò tích cực của khách hàng trong việc tạo ra thực tại mới.
• Xây dựng mối quan hệ/Sự hòa hợp: Sự đồng cảm (rapport) là cần thiết để khách hàng tin tưởng và làm theo sự dẫn dắt của nhà thôi miên, hoặc chấp nhận những gợi ý gần như không cần nỗ lực.

3. Nền tảng Kỹ thuật và Nguyên tắc Cốt lõi

Sự xuất sắc được xây dựng trên sự hiểu biết sâu sắc về nền tảng cốt lõi của lý do tại sao (the core foundation of why) các kỹ thuật được thực hiện, chứ không chỉ là việc tuân theo kịch bản.

• Trân trọng Nền tảng: Tác giả hy vọng rằng trước khi đọc hết cuốn sách, độc giả sẽ có được cảm nhận rõ ràng về hướng đi và trân trọng những nền tảng đang được xây dựng.
• Phương pháp tiếp cận Thực tiễn và Toàn diện: Cuốn sách được coi là một cuộc khám phá thực sự toàn diện và thực tiễn về thôi miên, vượt qua những hạn chế của các phe phái đối địch trong lĩnh vực này và chỉ đơn giản cho chúng ta thấy điều gì hiệu quả.
• Phát triển Kỹ năng Thông qua Suy ngẫm: Tác giả khuyến khích độc giả học hỏi, suy ngẫm và phát triển bằng cách đón nhận những lời mời gọi dừng lại và suy ngẫm được điểm xuyết trong sách. Mục tiêu là khám phá ra một nền tảng khá vững chắc nhưng vẫn mới mẻ để thực hành thôi miên một cách trị liệu và hiệu quả.

Tóm lại, sự xuất sắc trong thôi miên trị liệu đòi hỏi nhà thực hành phải là một người có khả năng thôi miên, tự tin, hiện diện và tích cực (P3), đặt trải nghiệm và khả năng sáng tạo của khách hàng làm trung tâm, đồng thời xây dựng công việc của mình trên nền tảng kỹ thuật và nguyên tắc vững chắc (A4+2).

4. Tác giả đặt câu hỏi, "Chúng ta có cần Deepeners không?" và trả lời bằng cách định hình lại mục đích của chúng là để "đào sâu" trải nghiệm của khách hàng, thay vì đạt được một trạng thái thôi miên "sâu hơn" về mặt khách quan. Dựa trên lập luận này, hãy phân tích tầm quan trọng của các chất làm sâu trong bối cảnh một hành trình thôi miên trị liệu.

Tác giả đặt câu hỏi về sự cần thiết của các chất làm sâu (deepeners) và bác bỏ quan điểm truyền thống cho rằng mục đích của chúng là để đạt được một trạng thái thôi miên "sâu hơn" về mặt khách quan, ví dụ như những tranh cãi về việc đạt đến trạng thái sóng não "alpha" hay "delta".

Thay vào đó, tác giả định hình lại mục đích của các chất làm sâu là "đào sâu" trải nghiệm của khách hàng. Lập luận này nhấn mạnh tầm quan trọng của các chất làm sâu trong bối cảnh thôi miên trị liệu, không phải với vai trò là một giai đoạn độc lập mà là một công cụ thiết yếu để củng cố và kéo dài sự thay đổi nhận thức của khách hàng.

Dựa trên lập luận này, tầm quan trọng của các chất làm sâu trong bối cảnh một hành trình thôi miên trị liệu được phân tích như sau:

1. Củng cố, Ổn định và Duy trì Trải nghiệm Linh hoạt

Thôi miên được xem là một quá trình trải nghiệm, qua đó khách hàng học được rằng thực tại có thể thay đổi. Tuy nhiên, trải nghiệm này thường mang tính linh hoạt, và có nguy cơ khách hàng sẽ coi nó chỉ là một khoảnh khắc thoáng qua, ví dụ: "Đó là 4 phút điên rồ! Dù sao thì, giờ đã trở lại bình thường rồi...".

Các liệu pháp đào sâu có tầm quan trọng cốt lõi trong việc:

• Ổn định và Duy trì: Chúng giúp củng cố, ổn định và duy trì những gì về cơ bản là một trải nghiệm linh hoạt mà khách hàng đã trải qua.
• Chống lại tính nhất thời: Bằng cách kéo dài trải nghiệm thôi miên, chúng giúp khách hàng hiểu rằng sự thay đổi về nhận thức này không nhất thiết phải thoáng qua.

2. Tăng cường và Xác nhận Trải nghiệm Hiện tại

Các chất làm sâu không tạo ra một trạng thái mới, mà thay vào đó tập trung vào việc tăng cường và xác nhận những gì đã được thiết lập qua giai đoạn chuẩn bị và dẫn nhập:

• Xác nhận và Đảm bảo: Các phương pháp làm sâu giúp tăng cường, xác nhận và đảm bảo trải nghiệm thôi miên hiện tại của khách hàng. Điều này củng cố niềm tin và sự mong đợi của họ rằng những gì đang diễn ra là thật và có thể tạo ra thay đổi.
• Kéo dài A4+2: Chúng kéo dài và có khả năng gia tăng từng khía cạnh trước đó của hành trình thôi miên A4+2 (bao gồm kỳ vọng, chú ý, sự hấp thụ, trí tưởng tượng và sự khơi gợi cảm xúc), hỗ trợ khách hàng tiếp tục với khía cạnh cuối cùng là thay đổi trải nghiệm của họ.

3. Thiết lập Hành trình Trị liệu Liền mạch

Quan điểm của tác giả về thôi miên trị liệu là một "hành trình trải nghiệm". Do đó, các chất làm sâu đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự chuyển tiếp trôi chảy:

• Tính liên tục: Việc sử dụng phương pháp đào sâu – dành cho khách hàng – nên mang lại cảm giác như một sự tiếp nối liền mạch của những gì họ đang trải nghiệm, thay vì một giai đoạn tiếp theo bị ngắt quãng.
• Tính hữu cơ: Nhà thôi miên nên sử dụng một phương pháp làm sâu tiếp nối một cách tự nhiên và hữu cơ (naturally and organically) từ bước chuẩn bị và khởi đầu đã thực hiện. Sẽ phản tác dụng nếu sử dụng một phương pháp khởi đầu nhấn mạnh sự thư giãn rồi sau đó chuyển sang một phương pháp làm sâu tập trung vào sự phân ly hoặc sự bối rối.

Tóm lại, trong bối cảnh thôi miên trị liệu, nếu phương pháp dẫn nhập là cánh cửa mở ra một thế giới thực tại khác, thì vai trò của chất làm sâu là đảm bảo rằng khách hàng bước qua cánh cửa đó và bắt đầu sống trong thế giới mới mẻ đầy tiềm năng này, tin rằng những khả năng mới này là ổn định và bền vững. Ngay cả việc ở trong trạng thái xuất thần lâu hơn (chẳng hạn như việc cho khách hàng thời gian để đắm mình) cũng có thể hoạt động như một chất làm sâu tự nhiên, đặc biệt nếu được gợi ý như vậy.

5. Cuốn sách đưa ra nhiều cách hiểu khác nhau về bản chất của thôi miên—từ việc bỏ qua khả năng phê phán (Elman) đến vai trò của kỳ vọng (Kirsch) và một trạng thái giống như giấc mơ (mô hình REM). Tổng hợp các quan điểm này và lập luận về cách một nhà thôi miên có thể tích hợp nhiều mô hình ẩn dụ này vào một phương pháp thực hành linh hoạt và hiệu quả.

Tác giả của cuốn sách này đã tiếp cận bản chất của thôi miên một cách thận trọng, tránh đưa ra một định nghĩa dứt khoát và thay vào đó tập trung vào việc mô tả trải nghiệm thôi miên. Mặc dù tác giả không cam kết với một mô hình lý thuyết duy nhất, cuốn sách vẫn xem xét các cách giải thích khác nhau—như của Elman, Kirsch và mô hình REM—như là những phép ẩn dụ hoặc mô tả có giá trị về cách thôi miên thường được trải nghiệm.

Dưới đây là tổng hợp các quan điểm khác nhau về bản chất của thôi miên được đề cập trong sách, và cách một nhà thôi miên có thể tích hợp các mô hình ẩn dụ này vào một phương pháp thực hành linh hoạt và hiệu quả:

I. Tổng hợp các mô hình ẩn dụ về Thôi miên

Cuốn sách trình bày ba mô hình chính về thôi miên, nhấn mạnh rằng chúng nên được coi là các mô tả mang tính ẩn dụ hơn là tuyên bố tuyệt đối về khoa học thần kinh hoặc quá trình nhận thức:

1. Mô hình Elman: Bỏ qua khả năng phê phán (Bypassing the Critical Faculty)

• Bản chất: Theo định nghĩa của Dave Elman, thôi miên là "trạng thái tinh thần trong đó khả năng phê phán của tâm trí con người bị bỏ qua và tư duy chọn lọc được thiết lập".
• Giá trị ẩn dụ: Tác giả không cần phải tin vào một "khả năng phê phán" thực sự để hiểu ý của Elman. Ông diễn giải điều này như một cách nói tắt đơn giản rằng, nếu chúng ta tưởng tượng có một khả năng phê phán, thì thôi miên là cách vượt qua rào cản đó.
• Ứng dụng: Các kỹ thuật như Chuỗi Chỉ huy (Chain of Command)—nơi khách hàng phải giữ hai ý tưởng đối lập và ưu tiên ý tưởng đầu tiên—được sử dụng để vượt qua khả năng phê phán và thiết lập một "khung thực tế" thay đổi.

2. Mô hình Kirsch: Kỳ vọng phản ứng (Response-Expectancy)

• Bản chất: Lý thuyết của Irving Kirsch nhấn mạnh rằng phần lớn hiệu quả của thôi miên là do kỳ vọng tích cực từ phía khách hàng, hay còn gọi là "hiệu ứng giả dược không lừa dối". Khách hàng mong đợi một kết quả cụ thể và hành động vô tình để tạo ra kết quả đó.
• Giá trị ẩn dụ: Mô hình này giải thích tại sao các hành vi thôi miên được trải nghiệm như là tự động hoặc không tự nguyện, mặc dù chúng được thực hiện theo cách giống hệt phản ứng tự nguyện.
• Ứng dụng: Mô hình này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng kỳ vọng. Các kỹ thuật như "Thói quen phản hồi" (Reaction Routines) (ví dụ: Ngón tay từ tính, Bàn tay từ tính) và các phương pháp dẫn nhập như Elman Induction, hoạt động như những "bài kiểm tra khả năng gợi ý" mở rộng, giúp thuyết phục khách hàng rằng thôi miên mạnh mẽ và có thể hiệu quả với họ.

3. Mô hình Human Givens: Kích hoạt trạng thái REM (REM State Activation)

• Bản chất: Mô hình này mô tả thôi miên là "sự kích hoạt nhân tạo của trạng thái REM". Trạng thái xuất thần được coi là trạng thái chú ý tập trung, và giấc mơ (liên quan đến REM) là ví dụ về trạng thái xuất thần sâu nhất.
• Giá trị ẩn dụ: Nếu mô hình REM có giá trị, điều đó có nghĩa là thôi miên phản ánh hoặc tận dụng bộ não đang mơ. Điều này cung cấp một khuôn khổ để hiểu tại sao thôi miên thường dẫn đến tư duy sáng tạo, sự linh hoạt tâm lý, và những khám phá kiểu eureka.
• Ứng dụng: Mô hình này hợp lý hóa mối liên hệ giữa thôi miên và giấc ngủ. Nó khuyến khích việc sử dụng hình ảnh có hướng dẫn, hành vi nhịp nhàng, hoặc tập trung mắt, vì chúng là những cách mà trạng thái REM thường được tạo ra và duy trì. Một nhà thôi miên có thể được xem là "phi công giấc mơ", chỉ đạo suy nghĩ của khách hàng.

II. Tích hợp các mô hình ẩn dụ vào Phương pháp Thực hành Linh hoạt và Hiệu quả

Tác giả không khuyến khích việc chọn một mô hình duy nhất. Thay vào đó, sự xuất sắc trong thôi miên trị liệu đòi hỏi một nhà thôi miên linh hoạt và lấy trải nghiệm của khách hàng làm trung tâm.

1. Tập trung vào Mô hình Trải nghiệm (The Experiential Model)

Phương pháp tích hợp cốt lõi của cuốn sách là chuyển từ câu hỏi "Thôi miên là gì?" sang câu hỏi thực tế hơn: "Tôi sẽ trải nghiệm điều gì?".

• Thôi miên là Hành trình: Thôi miên là một hành trình trải nghiệm, và sự thay đổi được tạo ra tốt nhất thông qua trải nghiệm của khách hàng, chứ không phải thông qua thông tin họ nhận được.
• Chấp nhận Phép ẩn dụ: Thay vì bác bỏ các lý thuyết, nhà thôi miên nên xem các mô hình (Elman, Kirsch, REM) như những phép ẩn dụ khác nhau có thể được sử dụng để mô tả và thiết lập khung cho trải nghiệm.

2. Tính linh hoạt trong Kỹ thuật (Adaptability)

Nhà thôi miên cần linh hoạt để chuyển đổi giữa các phong cách (độc đoán/dễ dãi, trực tiếp/gián tiếp) và các kỹ thuật tùy thuộc vào khách hàng hoặc mục tiêu trị liệu.

• Sử dụng Mô hình Elman/Chuỗi Chỉ huy cho Phản ứng nhanh và Quyền kiểm soát:
• Sử dụng các kỹ thuật nhanh, độc đoán như Elman Induction hoặc Bắt tay Bandler để tạo ra những khoảnh khắc bối rối (ngắt mẫu) và nhanh chóng bỏ qua khả năng phê phán, qua đó tăng cường niềm tin của khách hàng vào khả năng thôi miên.
• Khách hàng có thể trải nghiệm phản ứng vật lý (tay bị dính, cứng đờ), củng cố kỳ vọng phản ứng của Kirsch rằng hành vi xảy ra một cách tự động.
• Sử dụng Mô hình Kirsch/Kỳ vọng cho Lập trình:
• Tăng cường kỳ vọng ngay từ "Bài nói chuyện trước".
• Sử dụng Gợi ý Kết hợp (Compounding Suggestions) (như trong Elman Induction) để lặp lại và củng cố trải nghiệm thay đổi, tận dụng kỳ vọng rằng mọi gợi ý tiếp theo đều hiệu quả.
• Sử dụng các Thói quen phản hồi như "Bài kiểm tra ấm trà" để tăng kỳ vọng phản ứng bằng cách giả định rằng khách hàng đã có những khả năng cần thiết (nghe, ngửi, thấy, cảm nhận).
• Sử dụng Mô hình REM/Tưởng tượng cho Giải pháp và Nguồn lực:
• Sử dụng hình ảnh và Du hành Thời gian (Time Distortion) (ví dụ: Định hướng giả theo thời gian) để giúp khách hàng "tận dụng bộ não đang mơ" và tạo ra những thực tại mới.
• Các kỹ thuật như Khởi tạo Quan điểm (Perspective Induction) mời khách hàng liên tưởng đến tương lai (tưởng tượng tương lai đã giải quyết vấn đề), khai thác khả năng sáng tạo và linh hoạt tâm lý (kết quả mong đợi của trạng thái REM).
• Sử dụng Phép loại suy, ẩn dụ và câu chuyện để gieo mầm các ý tưởng (gieo mầm ý tưởng) và khơi gợi trí tưởng tượng, một yếu tố cốt lõi của thôi miên.

3. Vai trò của Nhà thôi miên là Người Vận dụng và Giáo dục

Nhà thôi miên là người hướng dẫn, sử dụng khả năng quan sát và nguyên tắc Tận dụng (Utilization) để kết hợp trải nghiệm của khách hàng vào mô hình trị liệu:

• Tận dụng mọi thứ: Bất kỳ phản ứng, cảm giác, hoặc mô tả nào của khách hàng đều được "tận dụng" để hỗ trợ hành trình trị liệu.
• Hòa hợp Ngôn ngữ: Tác giả gợi ý sử dụng ngôn ngữ cho phép (permissive language) và ràng buộc kép (double-binding) để trao quyền cho khách hàng tham gia tích cực.
• Thiết lập Khung trị liệu (Therapeutic Frame): Thay vì chỉ coi dẫn nhập là một phương tiện để đạt trạng thái (như Elman), cuốn sách khuyến nghị coi nó là việc thiết lập khuôn khổ trị liệu. Bằng cách này, nhà thôi miên có thể tích hợp tất cả các ẩn dụ trên vào các bước thực hành, đảm bảo rằng mọi kỹ thuật đều có mục đích trị liệu rõ ràng.

Tóm lại, sự tích hợp của các mô hình này không phải là một công thức cố định mà là một phương pháp tiếp cận linh hoạt, cho phép nhà thôi miên sử dụng bất kỳ phép ẩn dụ nào (Elman, Kirsch, REM) phù hợp nhất với trải nghiệm hiện tại của khách hàng. Phương pháp thực hành hiệu quả là phương pháp không ngừng tìm cách củng cố niềm tin và sự linh hoạt về nhận thức của khách hàng thông qua trải nghiệm kỳ diệu được chia sẻ.

Đọc sách Online